Praca stanowi ważny komponent życia ludzkiego. Organizuje aktywność człowieka w biegu jego życia, przyczynia się do definiowania tożsamości jednostki, zajmuje określone miejsce w jej hierarchii wartości. Ma charakter profilaktyczny, wychowawczy, terapeutyczny. Może być opisywana poprzez specyfikę zawodowych zadań, środowisk pracy czy branż gospodarki. Pełni wielorakie funkcje na różnych etapach życia człowieka, w zróżnicowanych sytuacjach jego funkcjonowania.

Jest zatem taką kategorią działalności człowieka, która domaga się analiz zarówno teoretycznych, jak i wielokierunkowych, interdyscyplinarnych badań jednostki/ społeczeństw w relacji do pracy.

Proponowana Czytelnikom publikacja to zbiór tekstów mających charakter teoretyczno-przeglądowych analiz oraz przyczynków badawczych, realizowanych w różnych paradygmatach metodologicznych.

Bezpośrednim impulsem do jej powstania były obrady XI Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, organizowanego przez Polskie Towarzystwo Pedagogiczne i Wydział Studiów Edukacyjnych UAM, odbywającego się w Poznaniu w dniach 20–22 września 2022 roku, w ramach sekcji zatytułowanej „Rynek pracy, kariera zawodowa i wychowawcza funkcja pracy — ku społeczeństwu przyszłości”.

Prezentowane teksty mieszczą się w dwóch obszarach tematycznych. W pierwszym z nich autorzy skupiali się na problemach młodzieży i młodych dorosłych przygotowujących się do wejścia na rynek pracy, wychodzących na niego i już na nim obecnych, ze szczególnym uwzględnieniem ich współistnienia w kontekście generacyjnym. W drugim zaś, podjęli rozważania dotyczące filozofii pracy, zróżnicowanych karier zawodowych, specyfiki pracy w różnych zawodach, środowiskach i na różnych etapach życiowych.

Od redaktorów

MŁODZIEŻ – POMIĘDZY EDUKACJĄ A RYNKIEM PRACY

Stefan M. Kwiatkowski
Kompetencje – między teraźniejszością a przyszłością

Urszula Jeruszka
Zróżnicowanie karier zawodowych w perspektywie generacyjnej

Joanna Kozielska
Pokolenie Z na rynku pracy – między krytyką a (samo)zachwytem

Katarzyna Jagielska
Ścieżki edukacyjne a ścieżki zawodowe pokolenia Z

Renata Miszczuk
Wartość pracy i kariery zawodowej młodzieży studiującej

Karolina Jarosz
Ekonomia społeczna miejscem rozwoju zawodowego osób młodych

Katarzyna Białożyt-Wielonek
Polskie uwarunkowania długoterminowych staży zagranicznych w kontekście europejskiego projektu pt. „Strengthening VET professionals for promoting cross-border mobility in apprenticeships”

PRACA W KONTEKSTACH ZMIENIAJĄCEJ SIĘ RZECZYWISTOŚCI SPOŁECZNEJ

Adam Solak
Współczesne odczytanie Tischnerowskiej filozofii pracy w konstelacji pedagogicznej

Joanna M. Łukasik
„Stawanie się” nauczycielem w perspektywie „wspólnoty praktyki”

Norbert G. Pikuła
Zadania nauczyciela współczesnej szkoły z perspektywy emerytowanych nauczycieli

Żaneta Garbacik
Ryzyko psychospołeczne w pracy akademickiej

Agnieszka Tajak-Bobek
Znaczenie pracy dla osadzonych w zakładach karnych

Grzegorz K. Sudoł
Aktywność społeczno-kulturalna seniorów jako odpowiedź na zachodzące przemiany demograficzne rynku pracy

Helena Cumach, Mariola Wolan-Nowakowska
Warunki pracy w branży gastronomicznej w opinii pracowników

Work is a key component of human life. It organizes an individual’s activity during their life, helps define their identity, and holds a specific place in the hierarchy of values of an individual. It is prophylactic, educational, and therapeutic in nature. Work can be described through specific features of vocational tasks, labour environments or trades. It has multiple roles at various stages of human life and in diversified situations in which humans function.

Thus, work is such a category of human activity that requires both theoretical analyses and multidirectional and interdisciplinary studies of individuals/societies in relation to work.

This publication is a collection of papers, theoretical-and-review analyses as well as contributory literature produced following various methodological paradigms.

A direct inspiration for this publication came from a session of the 9th Poland’s Pedagogical Convention, organized by the Polish Pedagogical Society and the Faculty of Educational Studies at Adam Mickiewicz University that was held in Poznań between 20 and 22 September 2022, as part of the section entitled Labour Market, Vocational Career and Educational Function of Work – Towards a Society of the Future.

The papers in this collection fall into two subject areas. In the first area, the authors focus on problems experienced by young people and young adults who prepare to enter, are entering and have entered the labour market, particularly concentrating on their co-existence in the generational context. In the second area, issues such as philosophy of work, diversified vocational careers, specific characteristics of work in different professions, environments and life stages are discussed.