Celem książki jest ukazanie osiągnięć oraz kierunków badań nad Polonią i Polakami za granicą, a także doświadczeń kulturowo-tożsamościowych i edukacyjnych Polaków mieszkających poza granicami kraju. Poszczególne rozdziały wpisują się w nurt badań historycznych, pedagogiki porównawczej oraz badań o kulturze, prezentując aktualne dla problematyki związanej z Polonią, wielowątkowe zagadnienia i umiejscawiając je w globalnych i lokalnych ramach społeczno-kulturowej rzeczywistości. Monografia składa się z czterech części: trzy zawierają rozprawy o Polonii i Polakach za granicą, czwarta przedstawia doświadczenia autorów, którzy mieszkając za granicą, uczestniczą lub inicjują różnorodne przedsięwzięcia.

Słowo okolicznościowe

Wprowadzenie

I. POLONIA I POLACY ZA GRANICĄ – PERSPEKTYWA HISTORYCZNA

Krzysztof Ratajczak
Zagraniczna edukacja książąt z dynastii piastowskiej

Agnieszka Wałęga
U źródeł badań nad edukacją polskich emigrantów doby zaborów – postulaty i dorobek badawczy Antoniego Karbowiaka (1856–1919)

Justyna Gulczyńska
Macierz Polska w Ameryce jako przykład budowania tożsamości młodzieży polskiej za Oceanem na przełomie XIX i XX wieku

Aleksander Bogolubow
Działalność Polaków w partii bolszewickiej w Piatigorsku w okresie rewolucji październikowej (1917) i wojny domowej (1918–1920) w Rosji

Mikołaj Brenk
Działalność poznańskiego oddziału Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną „Polonia” (1983–1990)

Jarosław Korczak
Emigracja Polaków do Australii. Konteksty historyczne i edukacyjne

Ligia Henczel
Józef F. Michałowski – emigrant, bibliofil, strażnik polskiej nauki i kultury w Rzymie

Konrad Nowak-Kluczyński
Oblicza migracji zewnętrznych Polaków w Unii Europejskiej po 1 maja 2004 roku

II. POLONIA I POLACY ZA GRANICĄ –
KULTUROWO-EDUKACYJNE PRZESTRZENIE TOŻSAMOŚCI, JĘZYKA I POLITYKI OŚWIATOWEJ

Zbyszko Melosik
Globalizacja, amerykanizacja i procesy (glo)kalizacji. Konteksty i kontrowersje

Agnieszka Gromkowska-Melosik
Elitarne szkolnictwo średnie w Szwajcarii i systemy globalnej stratyfikacji

Tomasz Gmerek
Edukacja dwujęzyczna i jej zastosowanie w polityce oświatowej – wybrane konteksty teoretyczne

Kinga Kuszak
Zmiany w systemie pojęciowo-leksykalnym języka polskiego wyzwaniem dla Polaków mieszkających poza granicami kraju

Inetta Nowosad, Hanna Malik
Nauczanie języka polskiego w Niemczech. Przykład Brandenburgii

Aleksandra Boroń
Polonia portugalska i procesy (re)konstrukcji kulturowej tożsamości

Marta Łuczak
Przemiany tożsamości jednostki w sytuacji migracji

III. POLONIA I POLACY ZA GRANICĄ – KULTUROWO-EDUKACYJNE PRZESTRZENIE AKTYWNOŚCI I DOŚWIADCZEŃ

Iwona Grodź
Polscy artyści filmowi za granicą… Przykład reżysera Pawła Pawlikowskiego

Izabella Kust
Refleksje polskiego nauczyciela z perspektywy niemieckiego systemu kształcenia dualnego

Anna Kubacka
Sytuacja oświatowa dzieci polskich mieszkających w Irlandii – wprowadzenie do problematyki

Michalina Kasprzak, Ewa Hojna
Szkoły polskie w Katalonii (Hiszpania) jako przykład kreatywnej edukacji

Magdalena Barańska, Anna Mańkowska
Wielokulturowe doradztwo edukacyjno-zawodowe. Stan obecny, wyzwania i perspektywy

IV. POLONIA I POLACY ZA GRANICĄ – KOMUNIKATY Z BADAŃ, NOTY, SPRAWOZDANIA

Grażyna Gramza
Jak odnaleźć się w holenderskim systemie edukacji? Projekt „Mentor” jako przykład pomocy polskim uczniom i rodzicom w Holandii

Agnieszka Steur
Jak pokłócić się z mężem Holendrem? Czyli spory w dwujęzycznym domu

Joanna Rachwał
Dwukulturowość osób polskiego pochodzenia urodzonych w Wielkiej Brytanii w latach 1945–1980

Dorota Hrycak-Krzyżanowska
Wykorzystanie elementów popkultury w procesie nauczania języka polskiego i budowaniu wielokulturowej tożsamości polskiej młodzieży wychowywanej w Wielkiej Brytanii

Hieronim Kaczmarek OP
Kulturotwórcza, integracyjna i edukacyjna funkcja parafii katolickiej na przykładzie Polskiej Parafii w Pradze

Helena Sołtys
Działalność Zrzeszenia Nauczycieli Polskich w Ameryce

Summary (Polish Diaspora and Poles Abroad. Cultural and Educational Areas of Research and Experience)

The book entitled is the end result of the authors' interests and passion for both research and teaching. It aims to present the achievements and directions of research on the Polish diaspora and Poles abroad, as well as cultural-identity and educational experiences of Poles living abroad. The particular chapters in the book come from the fields of historical research, comparative pedagogy and cultural studies, and the texts deal with multifaceted, topical issues related to Polish communities abroad, placing them in the global and local framework of their socio-cultural reality. The work is divided into four parts, three of which present treatises illustrating various aspects of the problems of Polonia communities and Poles abroad. The fourth part presents the experiences of the authors who live in different parts of the world, and are often the initiators and participants of various ventures and activities undertaken by Poles there