Monografia poświęcona problematyce krajowych skutków wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w dziedzinie zabezpieczenia społecznego w Polsce na tle międzynarodowego prawa praw człowieka, a zwłaszcza europejskiego prawa socjalnego Rady Europy. Autor analizuje międzynarodowe standardy realizacji i ochrony prawa do zabezpieczenia społecznego przede wszystkim z perspektywy systemu normatywnego tej organizacji. Są to z jednej strony zobowiązania państw wynikające ze stwierdzonych wyrokami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka naruszeń Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a z drugiej – uprawnienia jednostki wynikające z postanowień tej Konwencji i wyroków Trybunału, a możliwe do realizacji na gruncie polskiego porządku prawnego. Do takich uprawnień należą zwłaszcza: uzyskanie słusznego zadośćuczynienia oraz ewentualne wznowienie postępowania w sprawie, a w dziedzinie ubezpieczeń społecznych możliwość wznowienia postępowania, przewidziana w szczególnej konstrukcji prawnej, jaką jest ponowne ustalenie prawa do świadczenia.

Wykaz skrótów

Wstęp

ROZDZIAŁ I
Prawa socjalne w systemie międzynarodowej ochrony praw człowieka. Perspektywa uniwersalna

1. Uwagi ogólne
2. Prawa socjalne jako prawa człowieka
2.1. Ogólna charakterystyka praw socjalnych jako praw człowieka
2.2. Konstrukcja normatywna
3. Kodyfikacja praw socjalnych na tle procesu kodyfikacji międzynarodowego
prawa praw człowieka
3.1. Uniwersalny i regionalny charakter kodyfikacji
3.2. Prawa socjalne w kodyfikacjach systemu Organizacji Narodów Zjednoczonych
3.2.1. Uwagi wprowadzające
3.2.2. Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
3.2.3. Konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy

ROZDZIAŁ II
Prawa socjalne w dorobku normatywnym Rady Europy

1. Ogólna charakterystyka
2. Prawa socjalne w Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności
3. Prawa socjalne w systemie Europejskiej Karty Społecznej
3.1. System Europejskiej Karty Społecznej
3.2. Prawa socjalne chronione w systemie Europejskiej Karty Społecznej
3.3. Zakres zobowiązań państw-stron w systemie Europejskiej Karty Społecznej
4. Prawa socjalne w Europejskim Kodeksie Zabezpieczenia Społecznego
5. Prawa socjalne w innych konwencjach Rady Europy o charakterze koordynacyjnym

ROZDZIAŁ III
Prawo do zabezpieczenia społecznego jako prawo człowieka

1. Zabezpieczenie społeczne i prawo do zabezpieczenia społecznego – uwagi terminologiczne
2. Treść prawa do zabezpieczenia społecznego
3. Formy realizacji zabezpieczenia społecznego i ich znaczenie z punktu widzenia międzynarodowego prawa praw człowieka

ROZDZIAŁ IV
Międzynarodowe standardy realizacji i ochrony prawa do zabezpieczenia społecznego

1. Międzynarodowe standardy realizacji i ochrony prawa do zabezpieczenia społecznego – ogólna charakterystyka
2. Standardy uniwersalne w systemie Organizacji Narodów Zjednoczonych na przykładzie Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
3. Standardy uniwersalne w systemie Organizacji Narodów Zjednoczonych na przykładzie konwencji i zaleceń Międzynarodowej Organizacji Pracy ze szczególnym uwzględnieniem Konwencji nr 102
3.1. Konwencje i zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy – charakterystyka prawna
3.2. Charakterystyka standardów Międzynarodowej Organizacji Pracy w dziedzinie zabezpieczenia społecznego na przykładzie świadczeń emerytalnych
4. Standardy regionalne w systemie Rady Europy
4.1. Ogólna charakterystyka standardów Rady Europy
4.2. Charakterystyka standardów Rady Europy w dziedzinie zabezpieczenia społecznego na przykładzie świadczeń emerytalnych

ROZDZIAŁ V
Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach z zakresu zabezpieczenia społecznego ze szczególnym uwzględnieniem spraw polskich

1. Podstawy konwencyjne do orzekania przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawach z zakresu zabezpieczenia społecznego
2. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tle art. 1 Protokołu nr 1
2.1. Ogólna charakterystyka
2.2. Sprawy polskie z zakresu ubezpieczenia społecznego na przykładzie wyroku Moskal przeciwko Polsce
2.3. Sprawy polskie z zakresu ubezpieczenia społecznego na przykładzie decyzji Cichopek przeciwko Polsce
3. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tle art. 3 Konwencji
4. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tle art. 6 ust. 1 Konwencji
5. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tle art. 8 ust. 1 Konwencji
6. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tle art. 14 Konwencji i art. 1 Protokołu nr 12

ROZDZIAŁ VI
Zobowiązania państw wynikające z naruszeń Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności stwierdzonych wyrokami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

1. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności jako źródło prawa
1.1. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności jako umowa międzynarodowa
1.2. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w porządku prawnym Rzeczypospolitej Polskiej
2. Zobowiązania państw wynikające z Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i konsekwencje ich naruszenia przez państwo-stronę
2.1. Ogólna charakterystyka konwencyjnych zobowiązań państw-stron
2.2. Istota odpowiedzialności międzynarodowej państwa-strony z tytułu naruszenia Konwencji
2.3. Klasyfikacja naruszeń Konwencji przez państwa-strony
2.4. Treść odpowiedzialności międzynarodowej państwa-strony z tytułu naruszenia Konwencji
3. Zobowiązania państw wynikające z wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
3.1. Wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i obowiązki państw w zakresie ich wykonywania
3.2. Skutki wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w krajowym porządku prawnym

ROZDZIAŁ VII
Uprawnienia jednostki wynikające z Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i z wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na gruncie polskiego porządku prawnego. Możliwość ponownego ustalenia prawa do świadczenia z ubezpieczenia społecznego

1. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka a prawa podmiotowe jednostki
2. Uprawnienia jednostki w ramach realizacji indywidualnych środków wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka 238
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Uprawnienia jednostki z tytułu realizacji odpowiedzialności odszkodowawczej państwa
2.3. Uprawnienia jednostki z tytułu realizacji odpowiedzialności za zaniechania legislacyjne państwa
2.4. Możliwość wznowienia postępowania karnego
2.5. Możliwość wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego
2.6. Możliwość wznowienia postępowania cywilnego
3. Wpływ wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na zakończone postępowania z zakresu ubezpieczeń społecznych
3.1. Specyfika postępowania z zakresu ubezpieczeń społecznych ze szczególnym uwzględnieniem spraw emerytalnych
3.1.1. Uwagi ogólne
3.1.2. Elementy postępowania administracyjnego
3.1.3. Elementy postępowania cywilnego
3.1.4. Właściwość sądów pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawach emerytalnych
3.2. Ponowne ustalenie prawa do świadczenia na podstawie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
3.2.1. Uwagi ogólne dotyczące instytucji ponownego ustalenia prawa do świadczenia
3.2.2. Ponowne ustalenie prawa do świadczenia z ubezpieczenia społecznego na podstawie art. 83a ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych
3.2.3. Ponowne ustalenie prawa do świadczenia emerytalnego na podstawie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych
3.2.3.1. Ewolucja normatywnej treści art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
3.2.3.2. Przesłanki i postępowanie w przedmiocie ponownego ustalenia prawa do świadczenia emerytalnego
3.2.3.3. Ponowne ustalenie prawa do świadczenia emerytalnego na podstawie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
3.2.3.4. Wpływ znowelizowanego art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na sytuację prawną jednostki oraz na kształt systemu prawnego i na funkcjonowanie organu emerytalnego
4. Wpływ wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na deliktową odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa w związku ze szkodą wyrządzoną jednostce

Zakończenie

Bibliografia

Summary