Książka pod tytułem (Prze)trwanie pamięci w transkulturowych przestrzeniach to analiza zjawisk kulturowych należących do świata sztuki, które – jak książka, muzyka, taniec czy ceramiczne płytki – są jednocześnie elementami towarzyszącymi nam w codziennym życiu i kulturowymi reprezentacjami pamięci przeszłości. Powiązanie ich z kluczowymi pojęciami: kulturowego dziedzictwa i kulturowej tożsamości umożliwiło ich umieszczenie w perspektywie transkulturowości. Kulturowe dziedzictwo stwarza ludziom poczucie jedności i przynależności do grupy oraz pozwala lepiej zrozumieć istotę ciągłości pokoleń i historię ich pochodzenia. Oznacza również wspólną więź. Natomiast kulturowa tożsamość to poczucie „bycia na miejscu”, przynależenia i pasowania. Identyfikacja z daną kulturą jest zatem niezwykle ważnym czynnikiem wpływającym na dobrostan ludzi, ponieważ daje im poczucie przynależności i bezpieczeństwa. Jest to również refleksja nad procesami akulturacji, która w dzisiejszym świecie nie musiałaby już przyjmować charakteru konfliktu lojalności, gdyż udział w kulturze jest elementem spajającym, wyrażaniem przynależności, ale jednocześnie możliwością zamanifestowania swojej tożsamości. Dlatego tak ważna jest świadomość własnego dziedzictwa kulturowego i swojej kulturowej tożsamości (zarówno indywidualnej jak i grupowej), którą można twórczo wykorzystać do odnalezienia swojego miejsca w środowiskach pełnych kulturowych symboli, praktyk i ich znaczeń, różniących się od tych utrwalonych w nas poprzez procesy wychowania, socjalizacji czy akulturacji. Sztuka będąca płaszczyzną ludzkiego działania i kreatywności rozumiana jest tutaj jako przestrzeń dla międzypokoleniowego dialogu, transmisji idei, współistnienia i trwania przeszłości. Jest ona swego rodzaju koncyliacją pomiędzy starymi i nowymi wartościami, co umożliwia jednostkom i grupom adaptację do zmian. Transkulturowość natomiast jest przestrzenią, w której widoczne są doświadczenia wielo- i międzykulturowości, co przekłada się z kolei na projekty międzykulturowej edukacji.

Wprowadzenie

1. Portugalskie księgarnie, antykwariaty i biblioteki

2. Muzyka fado i portugalski styl życia

3. Azulejos – utrwalona w ceramicznych płytkach kulturowa tożsamość Portugalii

4. Trajektorie kulturowej tożsamości Leonarda Cohena: kultura żydowska,

kultura hiszpańska i tradycje trubadurów

5. La femme orientale – zachodnie reprezentacje wschodniej kobiecości: haremy,

Szeherezada i Kuchuk Hânem

6. Belly dance – transkulturowa tożsamość tańca

Zakończenie

Bibliografia

Summary. The (re-)existence of the past in transcultural spaces

The book The (re-) existence of the past in transcultural spaces is an analysis of cultural phenomena belonging to the world of art, which, like books, music, dance or ceramic tiles, are at the same time elements that accompany us in our everyday lives as cultural representations of the memory of the past. Linking them to key concepts such as cultural heritage and cultural identity has made it possible to place them in a transcultural perspective. What cultural heritage gives people is a sense of unity and of belonging to a group; it enables them to better understand the essence of the continuity between generations and the history of their origins. It also implies a common bond. Cultural identity, on the other hand, is a sense of "being in place", of belonging and fitting in. Identifying with a culture is therefore an extremely important factor in people's well-being, giving them a sense of belonging and security. It is also a reflection on the processes of acculturation, which in today's world would no longe need to take on the character of a conflict of loyalties, because participation in culture is both a bonding element, an expression of belonging, and an opportunity to manifest one's identity. That is why it is so important to be aware of one's own cultural heritage and cultural identity (both individual and group), which can be used creatively to find one's place in environments full of cultural symbols, practices and meanings that differ from those established in us through the processes of upbringing, socialisation or acculturation. Art as a plane of human activity and creativity is understood here as a field for intergenerational dialogue, transmission of ideas, coexistence and the duration of the past. It is something of a conciliation between old and new values, which enables individuals and groups to adapt to change. Transculturality, on the other hand, is a space in which multicultural and intercultural experiences are visible, which in turn translates into intercultural education projects.