Praca z pogranicza literaturoznawstwa, historii intelektualnej i historii idei. Jej celem jest przeanalizowanie roli, jaką w narodzinach romantycznej recepcji antyku w Polsce odegrał rozwój niemieckiego starożytnictwa z przełomu XVIII i XIX wieku. Kluczowym pojęciem dla Autora jest „Griechenmythos” (mit Greków), czyli szczególne przekonanie werbalizowane na kartach prac naukowych, dzieł literackich i filozoficznych rozpraw o niezwykłej więzi łączącej niemiecką kulturę, historię i język ze światem starożytnej Grecji. To szczególne przekonanie miało swoje wyjątkowe medium i jednocześnie bardzo wyspecjalizowane narzędzie – „Altertumswissenschaften”, nauki starożytnicze ze szczególnym uwzględnieniem filologii klasycznej, która w drugiej połowie XVIII wieku przeszła w Niemczech głęboką przemianę.

Rozdział pierwszy stanowi próbę rekonstrukcji mitu Greków w XX-wiecznej tradycji badawczej. Jest to złożony problem podejmowany często w światowej humanistyce, lecz pozostający jak dotąd właściwie nieznanym zjawiskiem w Polsce. Rozdział drugi dotyczy prac naukowych G.E. Groddecka i J. Lelewela i przedstawiono w nim dwie kwestie: stosunek obu badaczy do greckiej historiografii na przykładzie Herodota i Tukidydesa oraz ich interpretacje losów Sparty i Aten, ze szczególnym uwzględnieniem konfliktu obu poleis w trakcie wojny peloponeskiej. W trzecim i czwartym rozdziale opisana została działalność wykładowa Adama Mickiewicza z Lozanny i Paryża.

Maciej Junkiert – polonista i historyk idei. Adiunkt w Zakładzie Badań nad Tradycją Europejską UAM. W 2011 roku obronił pracę doktorską w ramach Międzyuczelnianego Programu Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich Akademia „Artes Liberales”. Stypendysta Christian-Albrechts-Universität zu Kiel (2013), Programu START FNP oraz MNiSW (2014-2017). Laureat Nagrody Prezesa Rady Ministrów oraz Konkursu im. Konrada i Marty Górskich. Autor książki „Grecja i jej historia w twórczości Cypriana Norwida” (2012). Publikował w „Oeuvres & Critiques”, „Ktèma”, „Pamiętniku Literackim”. Koordynator studiów międzykulturowych „Polacy i Niemcy w Europie”.

Książka analizuje niemiecką fascynację kulturą greckiego antyku i początki nauk starożytności klasycznej końca XVIII i początku XIX wieku oraz podejmuje kwestię wpływów niemieckich w recepcji antycznych tradycji u poetów i uczonych doby romantyzmu w Polsce. Autor rysuje szeroką panoramę dyskusji nad dziedzictwem starożytności greckiej, zwracając szczególną uwagę na aspekt funkcjonalizacji estetycznej, filozoficznej i politycznej tych tradycji w państwach niemieckich pierwszej połowy XIX wieku. Maciej Junkiert jest świetnym znawcą nie tylko dziejów polonistyki, literatury i filologii klasycznej, lecz też najnowszych tendencji i kierunków badań w zakresie teorii literatury i ‘metafilologii’. Często międzydyscyplinarność jest niczym więcej niż pustym chwytem retorycznym, natomiast w rozprawie Junkierta połączenie kompetencji i tradycji badawczych filologii klasycznej i polonistyki, dopełnione przez inspiracje teoretyczne z zakresu komparatystyki, historii pojęć i historii idei – stanowi niezbędny i integralny fundament metodologiczny.

(Z recenzji prof. Jensa Herltha, Université de Fribourg)

Książka Macieja Junkierta wymaga lektury ze stale napiętą uwagą, obejmuje bowiem trzy symultanicznie rozgrywane plany czy poziomy problemowe. Na jednym sytuuje się historia narodzin niemieckich nauk starożytniczych z przełomu XVIII i XIX wieku, drugi kieruje spojrzenie na polski romantyzm, trzeci wypełnia dyskusja naukowa wokół tradycji grecko-rzymskich w świecie zachodnim, toczona w XX wieku i kontynuowana aż do dzisiaj po obu stronach Atlantyku. Na każdym z wymienionych pól wiele się dzieje i w sposób nieraz dramatyczny. Obserwując plan pierwszy, śledzimy przede wszystkim intelektualny zwrot, jakiego w następstwie inwazji napoleońskiej dokonano w kulturze niemieckiej, historyzując i niejako „nacjonalizując” Altertumswissenschaft. Przechodząc na plan drugi, dociekamy, co ze zmiany tej i generalnie z rozkwitu starożytnictwa niemieckiego wynikało dla romantyzmu w Polsce, który – jak wiadomo – miał przebieg burzliwy. Zawirowań nie brakuje również na planie trzecim. W debatach wokół badania i sfunkcjonalizowania dziedzictwa starożytności odbijają się bowiem losy humanistyki uniwersyteckiej (zwłaszcza historyzmu), z akcentem na jej momenty kryzysowe. (Z recenzji prof. Elżbiety Dąbrowicz, Uniwersytet w Białymstoku)

(Z recenzji prof. Elżbiety Dąbrowicz, Uniwersytet w Białymstoku)