Publikacja poświęcona jest doświadczeniom granicznym we wschodniosłowiańskich i polskich pieśniach ludowych. We wprowadzeniu autor przedstawił specyfikę tematu, następnie nakreślił podstawowe definicje oraz problemy, z którymi spotykają się badacze pieśni ludowych. Analityczna część pracy to charakterystyka i porównanie materiału badawczego, z cytowaniem tekstów źródłowych oraz komentarzami opartymi na opracowaniach naukowych. W zakończeniu autor podkreśla wagę kilku obrazów, które zachowane zostały w pamięci funkcjonalnej społeczności tradycyjnych, i które wyłoniły się w rezultacie analizy zebranego materiału, proponując jednocześnie dalsze perspektywy badań. Pracę uzupełnia aneks z tłumaczeniem cytowanych wschodniosłowiańskich utworów na język polski oraz bibliografia.

Z recenzji Tomasza Cyza
reżysera, eseisty, byłego redaktora naczelnego „Dwutygodnik.com” oraz „Ruchu Muzycznego”

To bardzo ważna (nie tylko dla specjalistów, muzykologów czy filologów) i napisana ciekawym literackim językiem próba rekonstrukcji spojrzenia społeczności tradycyjnych na doświadczenia graniczne – przede wszystkim te związane ze śmiercią i życiem pozagrobowym. Wybór wschodniosłowiańskich i polskich pieśni ludowych, ich tekstów, ale i wewnętrznej muzyczności jako materiału do analizy, służy Autorowi do snucia wartkich rozważań na temat istnienia i funkcjonowania – społecznie, kulturowo, obyczajowo – pieśni, do stworzenia swoistej antropologii pieśni. To one przecież okazują się odpowiedzią na istotne pytania o rzeczy ostateczne, które nurtowały tak samo ludzi przeszłości, jak nurtują nas dziś. […]

Dziś w świecie zeświecczonym, w którym zanikają czy zacierają się formuły rytuałowe, każdy opis wykraczający poza tu i teraz, sięgający do archetypów, rudymentów kultury, zasługuje na uwagę i wsparcie. Analiza pieśni i rytuałów jako próby oswojenia i podporządkowania tajemnicy życia po śmierci lub reakcji na ciężką do przyjęcia możliwość definitywnego końca jest nieocenionym materiałem służącym specjalistom wielu dziedzin. […]

Zainteresowanie kulturą ludową, rdzennymi doświadczeniami w przestrzeni kultury jest niezbędnym elementem w rozumieniu tego, kim jest człowiek.

I. Wprowadzenie
II. Metody, teorie, terminy i założenia wykorzystywane w pracy
III. Koncepcja czterech żywiołów
1. Wędrówka duszy przez cztery żywioły
2. Woda
3. Ziemia
IV. Postaci przekraczające granice światów
V. Płaszczyzny graniczne
1. Granice namacalne
2. Granice nienamacalne
3. Granice abstrakcyjne
VI. Zakończenie
Posłowie (Paweł Grochocki)
Aneks tłumaczeniowy
Bibliografia
Indeks osobowy

This publication is devoted to border experiences in East Slavic and Polish folk songs. The introduction presents the specific nature of the subject matter and outlines the basic definitions and problems faced by researchers of folk songs. At the beginning of the analytical part of the work, the research material is described, then presented in a comparative form, with quotations from source texts and comments based on academic studies. The conclusion emphasises the importance of several images that have been preserved in the functional memory of traditional communities, and that have emerged as a result of analysing the material collected. Further research perspectives on the issues raised are also suggested. The book closes with an appendix with the translation of the quoted East Slavic works into Polish and a bibliography.

Z recenzji Tomasza Cyza
reżysera, eseisty, byłego redaktora naczelnego „Dwutygodnik.com” oraz „Ruchu Muzycznego”

To bardzo ważna (nie tylko dla specjalistów, muzykologów czy filologów) i napisana ciekawym literackim językiem próba rekonstrukcji spojrzenia społeczności tradycyjnych na doświadczenia graniczne – przede wszystkim te związane ze śmiercią i życiem pozagrobowym. Wybór wschodniosłowiańskich i polskich pieśni ludowych, ich tekstów, ale i wewnętrznej muzyczności jako materiału do analizy, służy Autorowi do snucia wartkich rozważań na temat istnienia i funkcjonowania – społecznie, kulturowo, obyczajowo – pieśni, do stworzenia swoistej antropologii pieśni. To one przecież okazują się odpowiedzią na istotne pytania o rzeczy ostateczne, które nurtowały tak samo ludzi przeszłości, jak nurtują nas dziś. […]

Dziś w świecie zeświecczonym, w którym zanikają czy zacierają się formuły rytuałowe, każdy opis wykraczający poza tu i teraz, sięgający do archetypów, rudymentów kultury, zasługuje na uwagę i wsparcie. Analiza pieśni i rytuałów jako próby oswojenia i podporządkowania tajemnicy życia po śmierci lub reakcji na ciężką do przyjęcia możliwość definitywnego końca jest nieocenionym materiałem służącym specjalistom wielu dziedzin. […]

Zainteresowanie kulturą ludową, rdzennymi doświadczeniami w przestrzeni kultury jest niezbędnym elementem w rozumieniu tego, kim jest człowiek.