Po wprowadzeniu stanu wojennego wśród masowo drukowanej w podziemnym obiegu wydawniczym prasy informacyjnej, czasopism politycznych i społeczno-historycznych istotne miejsce zajęły czasopisma literackie i społeczno-kulturalne, które współuczestniczyły w tworzeniu niezależnego życia artystycznego i kulturalnego, stając się alternatywnym forum dyskusyjnym dla oficjalnych mediów. Książka Dobrochny Dabert poświęcona jest literackim periodykom, wpisanym w ówczesne konteksty ideowe, artystyczne i aksjologiczne, wydawanym poza zasięgiem cenzury w latach osiemdziesiątych i stanowi próbę całościowego ujęcia tego zjawiska. „Obecność”, „Wezwanie”, „Arka”, „Bez Debitu”, „Almanach Humanistyczny”, „Kultura Niezależna”, „Tędy…”, „Miesięcznik Małopolski”, „Czas Kultury”, „bruLion”, „Tumult”, „Kontur”, „Nowy Zapis”, „podPunkt”, „Wybór”, „Kurs”… Wszystkie te czasopisma bezdebitowe spełniły swoją podstawową rolę, do jakiej zostały powołane: udostępniły zakazane utwory literackie zarówno polskie, jak i obce. Wraz w podziemnymi wydawnictwami doprowadziły do stałego zadomowienia się literatury emigracyjnej w kraju. Koncyliacyjny stosunek czasopism do literatury i twórców z oficjalnego obiegu pozwolił – w momencie odzyskania niepodległości – na bezkonfliktowe połączenie trzech obiegów. Pomimo niesprzyjających warunków na ich łamach zadebiutowało kilkudziesięciu poetów i prozaików, a także krytyków literackich. W warunkach braku swobody wypowiedzi niezależne periodyki literackie obecne w przestrzeni publicznej współuczestniczyły w podstawowej misji drugiego obiegu ? propagowaniu idei pluralizmu estetycznego i światopoglądowego jako zasady stanowiącej istotę wolnej kultury.

This book is devoted to Polish literary periodicals that were published in the years 1982-1989 by evading censorship. The study was limited to more than ten titles that were
published in Warsaw, Cracow, Wrocław, Poznań, and Gdańsk. These were the most important journals that constituted the underground publication movement during the martial law period and dealt with literary matters (e.g. Wezwanie [Call], Nowy Zapis [New Zapis], Almanach Humanistyczny [Almanac o f the Humanities], Kultura Niezależna [Independent Culture], Kurs [Course], Wybór [Choice], Arka [The Ark], Miesięcznik Małopolski [The Małopolska Monthly] bruLion [noteBook], Tumult [Tumult], Obecność [Presence], Kontur [Contour], Bez Debitu [Without a Publishing License], Czas Kultury [Time o f Culture], and podPunkt [subPoint]). The aim of this book was to present the most important ideological and artistic objectives of particular periodicals. In the process of characterizing these journals, the preferences, esthetic and thematic tastes, and sometimes also political sympathies that they represented were revealed, However, full-fledged ideological and artistic profiles of samizdat literary journals only emerged when particular intentions, positions and concepts connected with specific issues relating to Polish literature and culture in the absence of freedom were juxtaposed.