Wyróżnienie w Konkursie o Puchar JM Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, w Konkursie na Najlepszą Książkę Akademicką (XV Poznańskie Dni Książki Naukowej)

Monografia ukazuje sposoby przyswajania nowożytnych koncepcji astronomicznych w polskiej literaturze barokowej. Podkreślając związki historii literatury i historii nauki, uwzględnia także rolę, jaką w czasach baroku odegrały obrazy kosmosu stworzone w stuleciach poprzedzających rewolucję naukową.  Koncentruje się na następujących kręgach problemowych: krytyka fatalizmu astrologicznego; literackie, filozoficzne i naukowe dyskusje na temat związków między pojawianiem się komet a ważnymi wydarzeniami historycznymi; literacka recepcja koncepcji nieskończonego wszechświata i wielości światów zamieszkałych przez istoty żywe, obdarzone zdolnością do myślenia i percepcji zmysłowej; naukowe oraz kulturowe reperkusje odkrycia plam słonecznych.

This book shows the ways of acquiring the modern astronomical conceptions in Polish Baroque literature. While emphasising the relations between history of literature and history of science, it also accounts for the role of the concepts of the Cosmos created in the centuries preceding the scientific revolution during the Baroque. The book focusses on the problems from the following spheres: 1) criticism of astrological fatalism; 2) literary, philosophical and scientific discussions on the subject of relations between the appearance of comets and important historical events; 3) literary reception of the conception of infinite universe and the multitude of worlds inhabited by living creatures endowed with a capacity of thinking and sensory perception; 4) the scientific and cultural repercussions of discovering sun spots.

WSTĘP         

Rozdział 1
„ASTRA INCLINANT, NON NECESSITANT”
Wolność człowieka w perspektywie astrologicznego  obrazu świata         

1. „Przymusić gwiazdy i zawładnąć losem”         
2. „Astrologowie wolność ludziom odejmują obrotami niebieskiemi”         
3. Człowiek, „moc gwiazd” i boski ład świata          
4. O wolności mędrca i komediowym wizerunku astrologa         
5. „Zupełna informacyja o nierzetelności astrologicznych predykcyji”         

Rozdział 2  
„POGRÓŻKA  Z  NIEBA”
Komety w  barokowej  refleksji  o  dziejach         
1. Komety - wróżbiarstwo i nauka         
2. Komety i historia: wojny, epidemie, herezje         
3. Prognostyki kometarne między nadzieją a „psychozą katastrofizmu”         
4. Komety i historia: „to próżne są baśnie”         

Rozdział 3
„KIEDY ZAŚ MÓWIĘ O WSZECHŚWIECIE, MASZ GO POJMOWAĆ JAKO NIESKOŃCZONOŚĆ”
O nieskończoności kosmosu i wielości światów         

1. „Cóż jest człowiek w nieskończoności?”        
2. „Każda gwiazda może być światem”         
3. „Co wiemy o ogromie przestworzy i o bożej wszechmocy”         

Rozdział 4
„W SŁOŃCU  SKAZY DWORNOŚCIĄ DOCIEKŁ GWIAZDARZ BIEGŁĄ”
Echa  odkrycia  plam  słonecznych  w  literaturze baroku         

1. Doskonałość Słońca         
2. De maculis in Sole observatis: „gwiazdy błądzące” czy skazy na Słońcu?         
3. Plamy słoneczne jako „Gwiazdy Austriackie”         
4. Sol illustratus ac propugnatus         
5. O Janie Heweliuszu – badaczu plam słonecznych oraz o poetyckich komentarzach  do Selenografii         
6. Skazy na Słońcu i barokowe obrachunki z doskonałością         
7. Scientia curiosa i Słońce sawantek         

ZAKOŃCZENIE        
BIBLIOGRAFIA        
ŹRÓDŁA ILUSTRACJI         
INDEKS NAZWISK        
“PEOPLE LOOK UP AT CELESTIAL REVOLUTIONS”. ASTRONOMICAL CONTEXTS IN THE LITERATURE OF POLISH BAROQUE (Summary)