„Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” to półrocznik naukowy łączący refleksję filozoficzną, religioznawczą i kulturoznawczą. Każdy z tematycznie ukierunkowanych numerów poświęcony jest namysłowi nad wybranym fenomenem życia ludzkiego. Poprzez próbę zintegrowania – wzorem patronki Centrum, św. Teresy Benedykty od Krzyża (E. Stein) – filozoficznej analizy z duchową głębią oraz egzystencjalną troską o godne człowieczeństwo, czasopismo stara się stworzyć przestrzeń dialogu dla badaczy różnych dyscyplin i orientacji metodologicznych, a także przedstawicieli odmiennych tradycji, wyznań czy światopoglądów.

Tom Fenomen muzyki, kolejny w serii wydawniczej, ukazuje się jako tematyczny numer czasopisma „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein”. W znacznej mierze publikacja, jaką oddajemy w ręce P.T. czytelników, stanowi pokłosie odbywającej się w listopadzie 2011 r. konferencji naukowej „Fenomen muzyki”, organizowanej przez Centrum Badań im. Edyty Stein wraz z Katedrą Muzykologii UAM i Wydziałem Oświaty Urzędu Miasta Poznania. Od początku projektu wspierał nas swą wiedzą i zaangażowaniem muzykolog dr Maciej Jabłoński, któremu w tym miejscu pragniemy wyrazić szczególne słowa podziękowania.

Celem, jaki przyświecał redaktorom, było przede wszystkim możliwie szerokie podjęcie problemu rozmaitości ujęć tak złożonego zjawiska, jakim jest muzyka. Podążając za postawionym sobie zadaniem, proponujemy czytelnikom bogate spektrum różnorodnych artykułów, prezentujące wiele, nawzajem się uzupełniających, podejść do fenomenu muzyki, napisanych przez interdyscyplinarny zespół autorów. Opisanie istoty muzyki w ujęciu muzykologicznym czy filozoficznym, a także relacji, w jakich pozostaje ona do innych sztuk, zwłaszcza literatury, wreszcie społecznych wpływów na historię muzyki oraz zaprezentowanie klasycznych już koncepcji odczytanych na nowo, stało się naszym głównym dążeniem.

Treść Zeszytu została podzielona na kilka tematycznych rozdziałów, grupując szerokie rozumienie muzyki w węższe ujęcia: poczynając od tekstów traktujących o istocie muzyki w szerokiej, filozoficznej i kulturoznawczej optyce, poprzez te stricte muzykologiczne, dalej badające wzajemne relacje między muzyką a literaturą oraz ukazujące muzykę w perspektywie historycznej i społecznej, na filozoficznej i mistycznej kończąc. Sam przedmiot zainteresowań danego autora nie stanowił jednakże jedynego wyróżnika, wedle którego wyodrębnione zostały rozdziały. Warto zaznaczyć, że sposób podejścia, obrana perspektywa, specyfika refleksji i oglądu zachęciły do poświęcenia dwóch rozdziałów semantycznej stronie muzyki.

Zakładamy, że wartością tomu jest prezentacja różnorodności istniejących dyskursów muzykologicznych i humanistycznych traktujących o muzyce, zaakcentowanie ich polifoniczności i zwrócenie uwagi na możliwość opisu i analizy zjawiska muzyki w innych niż najbardziej oczywiste paradygmatach i siatkach pojęciowych. Na publikację złożyły się teksty zarówno muzykologów, jak i kulturoznawców, filozofów i historyków, co pozwala naświetlić istotę muzyki z wielu stron i zaprezentować tę różnorodność w jednym tomie. Zwracamy także uwagę odbiorców na wiele nieporuszanych na ogół kwestii podczas omawiania fenomenu muzyki, na przykład na jej wymiar filozoficzny, semiotyczne aspekty czy rolę w życiu człowieka. Interdyscyplinarność sposobów pisania o muzyce oraz świadomość braku podobnych opracowań na polskim rynku wydawniczym utwierdza nas w przekonaniu o trafności obranej tematyki niniejszego Zeszytu.

Niematerialna, a postrzegalna zmysłowo, efemeryczna, a jednak zatrzymana w zapisach i nośnikach, polisemiczna czy czysto formalna, dzieło twórcy czy odbiorcy, autonomiczna czy w relacji z innymi sztukami, element doświadczenia mistycznego czy ratunek w momentach najcięższych doświadczeń, a więc muzyka – wieloznaczna, różnorodna, niezgłębiona, muzyka i jej fenomen.