Książka jest rezultatem konferencji zorganizowanej pod tym samym tytułem i została pomyślana jako wielokierunkowa dyskusja nad problemem niechcianych pomników, a zwłaszcza tych o wybitnych walorach artystycznych, albowiem ich status jest szczególny. Punktem odniesienia jest pomnik w Olsztynie zrealizowany przez wybitnego polskiego rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego (1875–1964). W niniejszej publikacji przypadek pomnika olsztyńskiego został osadzony w szerszym kontekście. Poszczególni autorzy podnoszą problem pomnika w mieście, jego lokalizacji i funkcji, a także racje stojące za jego zniszczeniem względnie translokacją. Pomniki są jednymi z ważniejszych nośników pamięci. Nic dziwnego, że w sporze o pomniki kluczowa staje się kwestia pamięci. Oprócz artykułów istotne miejsce w książce zajmują głosy w dyskusji, która podczas konferencji toczyła się wokół trzech problemów: pomnik a kontekst, olsztyńskie narracje pomnikowe i niechciane dziedzictwo

Od redakcji
EWA GŁADKOWSKA
Exegi monumentum...

Pomnik i jego kontekst. Wokół pomników w socjalistycznej Polsce

ANNA MARKOWSKA
Między kulturami. Wrocław po 1945 roku: formowanie oraz przemienianie przestrzeni
JACEK FRIEDRICH
Miasto szuka tożsamości. Pomniki w Gdańsku w latach 1945–1980
JAN STANISŁAW WOJCIECHOWSKI
Od adoracji do dewastacji. Estetyka i polityka w stosunkach międzynarodowych. Przykład nagrodzonego projektu pomnika Smoleńskiego

Dyskusja

Dunikowski i jego narracje pomnikowe

AGNIESZKA TARASIUK
Pomnik olsztyński w świetle życiorysu i twórczości Xawerego Dunikowskiego
ANDRZEJ RZEMPOŁUCH
Dunikowskiego pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej w Olsztynie. Pomysł – budowa – akceptacja?
MAŁGORZATA GAŁĘZIOWSKA
Pomnik i miejsce. Recepcja pomnika Dunikowskiego w Olsztynie

Dyskusja

Niechciane dziedzictwo. O pomnikach w nowych czasach

PIOTR ŻUCHOWSKI
Usuwanie pomników w świetle prawa i praktyk instytucji konserwatorskich w Polsce
TADEUSZ J. ŻUCHOWSKI
Pomnik jako dzieło sztuki
RAFAŁ MAKAŁA
Destrukcja, przemiana, akceptacja. Przekształcenia pomników architektonicznych i architektoniczno-rzeźbiarskich w Europie w XX wieku

Dyskusja

Osoby biorące udział w dyskusji

Indeks miejscowości

Indeks nazwisk

Noty o autorach

The published papers are the outcome of a conference organized under the same title, which was conceived as a multi-directional discussion on the problem of unwanted monuments, especially those of exceptional artistic value due to their special status. The reference point is the monument in Olsztyn designed by the outstanding Polish sculptor Xawery Dunikowski (1875–1964). In this publication, the case of the Olsztyn monument is set in a broader context. Individual authors raise the problem of the monument, its location and function, and also the reasons behind its destruction or translocation. Monuments are one of the most important bearers of memory, and it is no wonder that the issue of memory has become the key issue in the dispute over monuments. In addition to the particular papers, what are also of importance in the book are the views expressed in the conference discussion, which revolved around three issues: monument and context, Olsztyn monument narratives, and unwanted heritage.