Publikacja upamiętnia postać i dorobek naukowy Stanisława Kowalskiego, wieloletniego Profesora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Celem było uchronić od zapomnienia zwłaszcza te idee i koncepcje autorstwa prof. Stanisława Kowalskiego, które przetrwały próbę czasu i okazują się w dalszym ciągu odzwierciedlać stan i funkcjonowanie naszego systemu wychowania. Zgromadzone w książce publikacje Profesora oraz Jego uczniów i kontynuatorów Jego idei zawierają równie przydatne rozwiązania metodologiczne, mogące służyć doskonaleniu struktury i działalności współczesnego nam systemu wychowania. Niewątpliwym walorem tych studiów i badań jest to, że prowadzone były przez wiele lat z perspektywy psychologii, socjologii, pedagogiki i prakseologii, co sprawia, że integrują one w sobie interdyscyplinarne i wieloaspektowe podejście do analizowanych problemów i z tej też perspektywy postulują stosowne rozwiązania modelowe, mogące być z powodzeniem wdrażane do praktyki. Przy tej też okazji Autorzy chcieli także uwydatnić specyfikę poznańskiego akademickiego ośrodka pedagogiki społecznej oraz wkład prof. Stanisława Kowalskiego w jego rozwój. Ośrodek zakończył swój pięćdziesięcioletni okres działalności naukowej i obok łódzkiego i warszawskiego równie wydatnie przyczynił się do rozwoju tej właśnie dziedziny pedagogiki.

WSTĘP, Wiesław Ambrozik, Jerzy Modrzewski

CZĘŚĆ I. STANISŁAW KOWALSKI – SOCJOLOG WYCHOWANIA I PEDAGOG SPOŁECZNY

JAN WŁODAREK, Życie i działalność naukowa Stanisława Kowalskiego (1904–1990)

BARBARA KOWALSKA-EHRLICH, Stanisław Kowalski: mój Ojciec

WŁADYSŁAW MARKIEWICZ, Wspomnienie o profesorze Stanisławie Kowalskim

CZĘŚĆ II. WYBRANE PUBLIKACJE Z DOROBKU NAUKOWEGO PROFESORA STANISLAWA KOWALSKIEGO

STANISŁAW KOWALSKI, Socjologia a pedagogika

STANISŁAW KOWALSKI, Pedagogika społeczna Heleny Radlińskiej a socjologia wychowania

STANISŁAW KOWALSKI, Znaczenie teorii systemów społecznych Floriana Znanieckiego w interdyscyplinarnych badaniach nad wychowaniem

STANISŁAW KOWALSKI, Systemy oświatowe scentralizowane i zdecentralizowane w świetle wyników badań M.S. Archer

STANISŁAW KOWALSKI, Podejście systemowe w badaniu środowisk wychowawczych

STANISŁAW KOWALSKI, Jednostka i jej środowisko społeczne

STANISŁAW KOWALSKI, Środowisko lokalne w wychowawczym funkcjonowaniu społeczeństwa

STANISŁAW KOWALSKI, Proces uspołecznienia

STANISŁAW KOWALSKI, Rodzina jako przedmiot socjologii wychowania

STANISŁAW KOWALSKI, Jakościowo-typologiczne a statystyczne badania nad selekcyjnymi funkcjami wychowania

Bibliografia prac prof. Stanisława Kowalskiego

CZĘŚĆ III. ODNIESIENIA I ZASTOSOWANIA

ZBIGNIEW KWIECIŃSKI, Czy możliwy jest pedagogiczny powrót do mądrości? Pamięci Profesora Stanisława Kowalskiego

EWA MARYNOWICZ-HETKA, Podejście systemowe i/lub podejście transwersalne? Na marginesie lektury tekstu Stanisława Kowalskiego. Podejście systemowe w badaniu środowisk wychowawczych

JERZY MODRZEWSKI, Impulsy edukacyjne w (re)konstrukcji struktury nie tylko społeczeństwa polskiego

EWA SOLARCZYK-AMBROZIK, Dynamika zmian w obszarze pracy a rozwój studiów karierowych

TADEUSZ FRĄCKOWIAK, Rozwój, rozmieszczenie i typy badań selekcji szkolnej

MARIA JAKOWICKA, Zróżnicowanie funkcjonowania szkół środowiskowych w warunkach średniego miasta (na przykładzie Zielonej Góry)

HALINA SOWIŃSKA, Grupa jako struktura pośrednicząca w przekazie kulturowym

DZIERŻYMIR JANKOWSKI, Środowisko edukacyjne człowieka dorosłego jako problem pedagogiki społecznej i andragogiki

WIESŁAW AMBROZIK, Aktualność koncepcji systemu profilaktyki społecznej i resocjalizacji Stanisław aKowalskiego

WIESŁAWA KUBIAK-KRZYWICKA, Determinizm środowiskowy w genezie zaburzonej socjalizacji – pewność czy wątpliwość

CZĘŚĆ IV. KONTYNUACJE

KATARZYNA SEGIET, Pedagogika społeczna i socjologia wychowania – w kręgu wzajemnych inspiracji

AGNIESZKA BARCZYKOWSKA, Zastosowania koncepcji Profesora Stanisława Kowalskiego w badaniach przemian współczesnych środowisk wychowawczych (na przykładzie procesu gentryfikacji)

KATARZYNA PAWEŁEK, Społeczność lokalna jako płaszczyzna zapobiegania zachowaniom ryzykownym młodych ludzi

AGATA MATYSIAK-BŁASZCZYK, JERZY MODRZEWSKI, Kondycja i destrukcja funkcji socjalizacyjnej wiejskich społeczności lokalnych

KATARZYNA DWORNICZEK, Zastosowanie metodologii podejścia systemowego S. Kowalskiego w diagnozie biedy doświadczanej przez dzieci rodzin zamieszkujących w mieście średniej wielkości

EWA WŁODARCZYK, Lokalna sieć wsparcia dla osób z problemami alkoholowymi (na przykładzie Poznania). Odniesienia do podejścia systemowego Stanisława Kowalskiego

MACIEJ MUSKAŁA, Rekonstrukcja więzi społecznych osadzonych jako podstawa systemu resocjalizacji

MONIKA KOŚCIELNIAK, Zastępcza piecza rodzinna jako instytucjonalna forma rozwiązywania społecznego problemu rodzinnego w przestrzeni lokalnego środowiska wychowawczego

MIROSŁAWA ŚCIUPIDER-MŁODKOWSKA, Rodzina czy rodziny? Strony paradygmatu wielorodzinności we współczesnej kontrastowej rzeczywistości

Informacje o autorach

This volume commemorates the personage and scientific achievements of Stanisław Kowalski, a long-standing professor at Adam Mickiewicz University in Poznań. Its aim is first and foremost to save from oblivion those ideas and concepts developed by our master which have stood the test of time and prove to still reflect the conditions and functioning of our upbringing system. The publications collected in the volume written by the professor and his students and continuators of his ideas contain equally useful methodological solutions, which can serve to improve the structure and activity of our contemporary system of upbringing. The indisputable value of this research lies in the fact that they were conducted for many years from the perspective of psychology, sociology, pedagogy and praxeology. This creates an interdisciplinary and multifaceted approach to the problems being analysed and from this perspective they propose appropriate model solutions, which can be successfully implemented in practice. On this occasion, we would also like to highlight the specificity of the Poznań academic centre of social pedagogy and Stanisław Kowalski's contribution to developing it. The centre has just marked fifty years of its scientific activity and, alongside those in Łódź and Warsaw, has contributed significantly and equally to developing this particular field of pedagogy.