Podstawowym celem książki jest kompleksowe zbadanie zagadnienia współdziałania organów administracji w postaci zajęcia stanowiska, a także odpowiedzialności za tego rodzaju akty administracyjne.

O ile w doktrynie prawniczej problematyka współdziałania jednostek samorządu terytorialnego o charakterze ustrojowym była przedmiotem licznych opracowań, o tyle współdziałanie materialne w stosowaniu prawa administracyjnego i stanowieniu prawa administracyjnego nie jest zbyt często przedmiotem rozważań. Ostatnie opracowanie monograficzne pochodzi z lat 80. XX w. Zagadnienie to jest jednak bardzo doniosłe z perspektywą dalszego rozwoju współpracy organów administracji publicznej, ponieważ współcześnie administracja prowadzi coraz bardziej skomplikowane i wymagające specjalistycznej wiedzy postępowania. Zauważyć można także tendencje do wypracowywania w praktyce przez organy administracji niesformalizowanych form współdziałania. Jeśli wywołują one skutki wobec podmiotów trzecich, stron postępowań, można się w takim przypadku zastanawiać nad gwarancjami sprawiedliwej procedury administracyjnej.

Konieczność współdziałania organów jest nieunikniona ze względu na podział zadań, właściwości i kompetencji pomiędzy organami, a także ze względu na globalizację i transgraniczność postępowań administracyjnych. Współdziałanie staje się instytucją nie tylko wewnątrzpaństwową, ale także o znaczeniu międzypaństwowym – w ramach organów państw członkowskich UE i państw oraz organów unijnych. Wciąż jednak wiele organów rozstrzygających obawia się współdziałania, bowiem kojarzą to z oddawaniem własnych kompetencji innym organom, za których działanie ponoszą w całości odpowiedzialność.

W polskim porządku prawnym wciąż brakuje klarownej koncepcji dla instytucji zajścia stanowiska, a niekonsekwencja prawodawcy nadającego różne znaczenia i charakter tożsamym formom współdziałania materialnego sprawia poważne w stosowaniu tej instytucji. Wpływa to na niekorzystnie na jej efektywność, a także na niechęć organów do instytucji zajęcia stanowiska, podobnie i stron postępowań, kojarzących współdziałanie z wydłużeniem czasu trwania postępowania i niewielką jego efektywnością. Nie bez znaczenia pozostają także problemy związane z podjęciem aktu współdziałania.

Wykaz skrótów

Wstęp
1. Cele i założenia badawcze
2. Wybór tematu
3. Przedmiot badań
4. Uwagi terminologiczne
5. Metody badawcze
6. Tezy i pytania badawcze

Rozdział I
Wprowadzenie do badań nad instytucją zajęcia stanowiska
1. Ustalenia terminologiczne
2. Działania wspólne a współdziałanie
3. Pojęcie współpracy i kooperacji
4. Pojęcie współkompetencji
5. Pojęcie koordynacji
6. Współdziałanie – znaczenie prawne
6.1. Poglądy w literaturze polskiej na współdziałanie materialne
6.2. Poglądy w literaturze niemieckiej na współdziałanie materialne
6.3. Poglądy w literaturze austriackiej na współdziałanie materialne
6.4. Poglądy w literaturze chorwackiej na współdziałanie materialne
6.5. Poglądy w literaturze włoskiej na współdziałanie materialne
7. Współdziałanie a instytucje podobne
7.1. Decyzja rozstrzygająca zagadnienie wstępne
7.2. Współdziałanie a nadzór
7.3. Współdecyzja
7.4. Współuczestnictwo

Rozdział II
Istota współdziałania materialnego
1. Współdziałanie materialne
2. Akt zajęcia stanowiska – typologia
2.1. Uzgodnienie – ujęcie klasyczne
2.2. Uzgodnienie jako akt nadzoru
2.3. Zgoda
2.4. Sprzeciw
2.5. Porozumienie
2.6. Opinia
2.7. Formy współdziałania zbliżone do opinii oraz niesformalizowane zajęcie stanowiska
3. Zagadnienia konstrukcyjne aktu zajęcia stanowiska
3.1. Koncepcja aktu odrębnego w prawie polskim
3.2. Koncepcja aktu wielopoziomowego w prawie niemieckim
3.3. Koncepcja aktu wielopoziomowego w prawie austriackim
4. Stosunki prawne pomiędzy organami współdziałającymi
5. Podmioty relacji współdziałania materialnego
5.1. Podmioty współdziałające w strukturze administracji publicznej
5.2. Podmioty współdziałające spoza struktury administracji publicznej
5.3. Cechy podmiotów współdziałających
5.4. Spory kompetencyjne oraz o właściwość
6. Cele i wartości instytucji zajęcia stanowiska w prawie polskim
6.1. Cele instytucji zajęcia stanowiska
6.2. Wartości instytucji zajęcia stanowiska

Rozdział III
Współdziałanie w stosowaniu prawa
1. Ogólne zasady prawa i postępowania administracyjnego a współdziałanie organów administracji publicznej w wydawaniu aktów administracyjnych
1.1. Zasada współdziałania organów
1.2. Zasada praworządności a współdziałanie
1.3. Zasada pogłębiania zaufania obywateli a współdziałanie
1.4. Zasada proporcjonalności a współdziałanie
1.5. Zasada informowania a współdziałanie
1.6. Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu a współdziałanie
1.7. Zasada przekonywania a współdziałanie
1.8. Zasada pisemności a współdziałanie
1.9. Zasada dwuinstancyjności a współdziałanie
1.10. Zasady trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych a współdziałanie
1.11. Zasada szybkości postępowania a współdziałanie
2. Charakterystyka postępowania w przypadku wielopodmiotowości po stronie organu upoważnionego do wydania aktu administracyjnego
3. Posiedzenie w trybie współdziałania jako instytucja usprawniająca współdziałanie
3.1. Posiedzenia w trybie współdziałania w prawie polskim
3.2. Regulacja posiedzenia w celu współdziałania w prawie włoskim
3.4. Posiedzenie w trybie współdziałania w prawie austriackim
4. Postępowanie główne i postępowanie pomocnicze
4.1. Obowiązki organu głównego i pomocniczego
4.2. Konstrukcja postępowania pomocniczego
4.3. Status prawny organu pomocniczego
5. Strony postępowania przed organem pomocniczym
6. Czas trwania postępowania i zapobieganie przewlekłości oraz bezczynności we współdziałaniu
7. Elektronizacja współdziałania
8. Formy zajęcia stanowiska przez organ współdziałający
8.1. Postanowienie
8.2. Uchwała
8.3. Milczenie administracji
9. Europeizacja współdziałania organów administracji publicznej w stosowaniu prawa

Rozdział IV
Współdziałanie w stanowieniu prawa przez administrację publiczną
1. Pojęcie współdziałania w stanowieniu prawa
2. Formy charakterystyczne dla współdziałania legislacyjnego
2.1. Zatwierdzenie
2.2. Współstanowienie aktu legislacji administracyjnej
3. Problemy braku jednorodnych zasad stosowania instytucji współdziałania legislacyjnego
4. Zastosowanie do współdziałania legislacyjnego regulacji postępowania jurysdykcyjnego
5. Współuczestniczenie w procedurze legislacji administracyjnej
6. Technika prawodawcza w procedurze współdziałania legislacyjnego
7. Europeizacja współdziałania w stanowieniu prawa

Rozdział V
Wadliwość współdziałania i system odpowiedzialności odszkodowawczej administracji za wadliwy akt współdziałania w stosowaniu prawa i stanowieniu prawa
1. Uwagi wprowadzające
2. Konsekwencje prawne naruszenia prawa przez organy współdziałające
2.1. Naruszenie obowiązku współdziałania przez organ główny
2.2. Naruszenie obowiązku współdziałania przez organ pomocniczy
3. System zaskarżenia środków w postaci zajęcia stanowiska przez organ współdziałający
3.1. System administracyjnej kontroli rozstrzygnięć w przedmiocie zajęcia stanowiska
3.2. System sądowej kontroli rozstrzygnięć w przedmiocie zajęcia stanowiska w prawie polskim
3.3. System sądowej kontroli rozstrzygnięć w przedmiocie zajęcia stanowiska w prawie niemieckim
3.4. System sądowej kontroli rozstrzygnięć w przedmiocie zajęcia stanowiska w prawie austriackim
4. Model odpowiedzialności odszkodowawczej za wydanie aktu zajęcia stanowiska w prawie polskim
4.1. Odpowiedzialność odszkodowawcza za wiążące współdziałanie w stosowaniu prawa
4.2. Odpowiedzialność odszkodowawcza za niewiążące współdziałanie w stosowaniu prawa
4.3. Odpowiedzialność odszkodowawcza za wiążące i niewiążące współdziałanie w stanowieniu prawa
4.4. Odpowiedzialność odszkodowawcza za szkody wywołane przez milczące współdziałanie
5. Model odpowiedzialności odszkodowawczej administracji za wadliwy akt współdziałania w prawie niemieckimi austriackim

Podsumowanie

Bibliografia

Wykaz aktów prawnych i innych dokumentów

Summary. Institution of Taking a Position as a Form of Cooperation in the Adoption of Legislative Acts of Law and the Adoption of Decisions

The main aim of the book is to comprehensively examine the issue of cooperation between administrative bodies in the form of taking a position and responsibility for such administrative acts.

While in the legal doctrine the issue of cooperation of local government units of a systemic nature has been the subject of numerous studies, substantive cooperation in applying administrative law and drafting administrative law are not discussed frequently. The last monographic study comes from the 1980s, but this issue is very significant with the prospect of the further development of cooperation between public administration bodies, because nowadays the administration conducts procedures that are increasingly complicated and require specialist knowledge. There is also a tendency for administrative bodies to develop informal modes of cooperation. If they have effects on third parties, parties to the proceedings, one might think about the guarantees of a fair administrative procedure in such a case.

The need for cooperation between the authorities is inevitable due to the division of tasks, functions and competences between the authorities. Moreover, because of the globalization and cross-border nature of administrative proceedings, cooperation becomes an institution not only of intra-state but also of inter-state importance - within the authorities of the EU Member States and states and EU bodies. However, many adjudicating bodies are still wary of cooperation because they associate it with delegating their own competences to other bodies, for whose actions they are fully responsible.

The Polish legal order still lacks a clear concept for the institution of taking a stand, and the inconsistency of the legislator assigning different meanings and character to identical forms of material cooperation causes serious problems in the application of this institution. This has a negative impact on its effectiveness, and thus on the reluctance of the authorities to take up a position, and likewise the parties to the proceedings, associating cooperation with proceedings becoming extended and less effective. The problems related to the act of undertaking cooperation are also important.