Książka jest reinterpretacją dotychczasowego pojmowania designu, zarówno jako języka rzeczy, jak i projektowej formy przedmiotów. Nie o takie statyczne pojmowanie designu chodzi autorom, lecz o ukazanie jego dynamiki jako procesu stawania się rzeczami, które na różnych etapach swojego przedmiotowego życia użytkowane są w inny sposób: od projektowania, poprzez wytwarzanie, promowanie, spożytkowywanie i wycofywanie. Oznacza to, że komunikacja z nimi bynajmniej nie odbywa się wedle schematu nadawczo-odbiorczego zaproponowanego przez Romana Jakobsona, lecz sprowadza się do użytkowania rzeczy stwarzającego specyficzną przestrzeń komunikacji. Prowadzi to do zupełnie innego postrzegania użytkowo-komunikacyjnych procesów, które są głęboko uwarunkowane ontologicznie, odnosząc się, z jednej strony do materialności przedmiotów, z drugiej zaś do ich znaczeniowej funkcjonalności, a także do kompetencji użytkowników. Wynika to z kilku kwestii, które nasuwają się, gdy myślimy o tych procesach. Po pierwsze, chodzi o spojrzenie na przedmiot badań, czyli cukrowe saszetki, nie jako na finalny produkt, który poddawany jest analizie, lecz jako na proces jego stawania się, który postrzegać można jako swoistą biografię rzeczy. Tak jak w życiu człowieka wyróżnić można kilka najważniejszych etapów, jak narodziny, stawanie się dorosłym, założenie rodziny, w końcu śmierć, tak też saszetki z cukrem przechodzą przez krytyczne momenty swojego istnienia, które pozwalają zrozumieć naturę ich przemijania. Takie spojrzenie na nie jest jednak obce tradycji myśli europejskiej, która odrzuciła w tym względzie heraklijtejskie pantha rei na rzecz arystotelesowskiego pojmowania przedmiotów jako połączenia formy (morphe) z materią (hyle). Po drugie, jak pisze Tim Ingold: „formę zaczęto postrzegać jako narzuconą przez jakiegoś zewnętrznego sprawcę, w którego umyśle istnieje określony projekt, podczas gdy materia, pojmowana jako bierna i bezwładna, stała się tym, na co projekt ów był narzucony”. Tymczasem w ujęciu użytkowania rzeczy materialność współtworzy przedmioty na równi z ludźmi, którzy na nią oddziaływują, co wynika chociażby z faktu, że – jak pisze Edmund Husserl – podmiot nie istnieje bez przedmiotu. Vilem Flusser tłumaczy to faktem, że: „nie ma czegoś takiego jak ludzki duch [czyli podmiot] z jednej strony i obiektywne środowisko z drugiej, lecz istnieje relacja człowiek – środowisko”.

W kontekście rozwijanej przez autorów teorii wyznacza to sposób rozumienia designu jako procesu kształtowania się przedmiotów w polu oddziaływania konstytutywnych dla nich par relacji. Pierwsza z nich łączy podmiot, czyli ludzkie kompetencje, z przedmiotem, czyli właściwościami rzeczy, wykorzystywanymi przez ludzi w ich tworzeniu i użytkowaniu. Druga zespala materialność przedmiotowych bytów z ich znaczeniem, tak jak u Ferdinanda de Saussurre’a element znaczony (fr. signifié) nie może istnieć bez elementu znaczącego (fr. signifiant), czyli np. wyraz „drzewo” nie może istnieć bez samego obiektu, czyli drzewa. Spoglądając z tej perspektywy na biografię rzeczy dostrzeżemy, że „płyną” one w heraklitejskim znaczeniu, gdyż powyższe relacje nie są statyczne, lecz dynamicznie się zmieniają w zależności od tego kto i w jaki sposób użytkuje dany przedmiot, a także dlatego, że jego przemiana ontologiczna powoduje zarazem weryfikację jego semantyki. Przykładowo produkty, takie jak np. jednorazowe saszetki z cukrem, stające się w marketingu towarem, wcale nie muszą prezentować swego rzeczywistego znaczenia lecz mogą promować wykreowany w reklamie sens.

Metamorfozy przedmiotów odzwierciedlające ów proces ujawniają złożoną naturę rzeczy, które nawet w tak banalnych uobecnieniach jak saszetki z cukrem lub cukier w kostkach, łączą w sobie ludzką intencjonalność z materialną sprawczością, a swe rzeczowe funkcje z funkcjami semiotycznymi.

Wprowadzenie. Rzeczowy język przedmiotów

Rozdział pierwszy. Cukier albo rzecz sama w sobie

Rozdział drugi. Projekt albo nadzieja spełnienia

Rozdział trzeci. Produkt albo urzeczywistnienie

Rozdział czwarty. Towar albo słodka pokusa

Rozdział piąty. Przedmiot albo pożytek z saszetki

Rozdział szósty. Śmie(r)ć albo drugie życie papierka

Bibliografia

Indeks osób

Spis ilustracji i ich źródeł

Summary (Sugar Sachet Design. On Communicating with Things)

This book is a reinterpretation of the understanding of design until now, both as the language of things and the designed form of objects. It is not a matter of a static understanding of design, but rather about presenting its dynamism as a process through which things come into being that are used at different stages of their life in a different way: from design through production, promotion, use and withdrawal. This means that communication with these does not follow the transmission-reception framework proposed by Roman Jakobson, but boils down to using things to create a specific space for communication. This leads to a completely different way of perceiving user-communication processes, which are profoundly determined ontologically, referring, on the one hand, to the materiality of objects, and on the other, to their meaningful functionality, as well as to users' competence. This is due to several issues that arise when considering these processes.
Firstly, it is about looking at the object of our research, namely sugar sachets, not as the final product that we subject to analysis, but as the process of their coming into being, which can be seen as a kind of biography of things. Just as it is possible to discern several most important stages in a person's life, such as birth, reaching adulthood, starting a family, or death, sugar sachets also go through critical moments in their existence, which allow us to understand the nature of their passing. However, viewing them in this way is alien to the tradition of European thought, which rejected the Heracletian pantha rei in this respect in favour of the Aristotelian understanding of objects as a combination of form (morphe) and matter (hyle). Secondly, as Tim Ingold writes: "form began to be seen as imposed by some external perpetrator in whose mind a certain project exists, while matter, understood as passive and inert, became what that project was imposed on". Meanwhile, in terms of the use of things, materiality co-creates objects as equal to the people who influence it, which stems from the fact that, as Edmund Husserl writes, a subject does not exist without an object. Vilem Flusser explains this by the fact that: "there is no such thing as a human spirit [that is, the subject], on the one hand, and an objective environment on the other, but there is a human-environment relationship.

In the context of the theory we are advancing, this implies a way of understanding design as a process in which objects are shaped under the influence of the pairs of relations that constitute them. The first of these connects the subject, i.e. human competences, with the object, which is the properties of things, used by people in creating and using them. The second unites the materiality of the objects in question with their meaning, just as in Ferdinand de Saussurre's view, the signifié element cannot exist without the signifiant element, for example, the word "tree" cannot exist without the object itself, that is, the tree. From this perspective, looking at the biography of things, we can see that they "flow" in the Heracletian sense, as the above relationships are not static but change dynamically, depending on who uses the object and how, and because its ontological transformation also verifies its semantics. Example products, such as disposable sugar sachets, which become a commodity in marketing, do not have to present their real meaning, but can promote the meaning created in advertising.

The metamorphosis of objects that reflect this process reveals the complex nature of things, which even in such banal representations as sugar sachets or sugarcubes combine human intentionality with material agency, and their material functions with semiotic functions. We seek to demonstrate all this in the six chapters of our book.

Z recenzji dr Agnieszki Kołodziej (Instytut Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet Wrocławski)

Książka ta dowodzi, że nawet bardzo trywialne, błahe rzeczy, przedmioty potrafią ukazywać bardzo wiele istotnych kwestii kulturowych, technologicznych, filologicznych. Zdekodowanie języka saszetek z cukrem pozwala na wgląd w kulturę i historię społeczności, narodu. (...).
Sami Autorzy konstatują, iż „książka jest reinterpretacją dotychczasowego pojmowania designu zarówno jako „języka rzeczy”, jak i projektowej formy przedmiotów” (zob. 15). W swojej koncepcji designu nie poprzestają oni na klasycznej analizie przedmiotów, zgodnie z arystotelesowską ideą złożonych z formy i materii, a starają się w rozważaniach uwzględnić „całe życie” przedmiotów, różne etapy ich powstawania, uznając sam proces stawania się przedmiotu za zjawisko dynamiczne.
Każdy z sześciu rozdziałów interpretować można jako poszczególny etap w procesie stawania się przedmiotu, a całość książki jako swoistą „biografią” saszetki z cukrem.
Autorzy eksplorują saszetkę z cukrem jako element kultury konsumpcyjnej przez pryzmat jej własności, powiązań z marketingiem i handlem. Przedstawiając kulturową i społeczną historię cukru zwracają uwagę na to, jak istotny wpływ na jego upostaciowienie i użytkowanie miała technologia produkcji i jej ewolucja.

Całość recenzji można przeczytać tutaj.