Opracowanie wraz z licznymi rycinami i tabelami jest rezultatem 12-letnich badań terenowych w krajobrazie rolniczym Wielkopolski. Autorka badała ekologię drobnych ssaków w kilku zadrzewieniach śródpolnych, tzw. wyspach środowiskowych, ważnych dla flory i fauny składników krajobrazu rolniczego. Z jednej strony ukazuje biologię i ekologię gryzoni, z drugiej zaś znaczenie wysp leśnych dla zachowania populacji tych zwierząt. Omawia sezonowe oraz wieloletnie zmiany zasiedlenia i „użytkowania” wysp przez gryzonie, zmiany na tle uwarunkowań zewnątrzpopulacyjnych, trwałość lokalnych populacji, trwałość populacji i czynniki ją warunkujące, pochodzenie osobników tworzących populacje lokalne, strukturę płci, czas rezydowania gryzoni na wyspach oraz zagadnienia migracji wybranych gatunków.

The utilization of small midfield woodlots by rodents was analysed. The taxonomic composi tion of rodent communities and seasonal changes in their densities were studied in seven habitat islands for two years. In two of the forest islands (very similar to each other) catches were performed synchronously for nine years, to compare sex structure, origin of individuals as well as dynamics and persistence of local populations of Clethrionomys glareolus, Apodemus flavicollis and A. agrarius. Residence times of various species and of females and males were compared on the basis of individual life histories. Different aspects of reproduction in local populations of C. glareolus and A. flavicollis were discussed. Various types of dispersal through the non-habitat matrix were distinguished. On the basis of differences between the local popu lations, one of the two forest islands was classified as optimal while the other as suboptimal for C. glareolus. The differences are due to some habitat features that were not taken into ac count before.

• OD AUTORKI
  
  
• 1. WSTĘP
  • 1.1. Znaczenie zadrzewień śródpolnych w krajobrazie rolniczym dla drobnych ssaków
  • 1.2. Izolowane zadrzewienia śródpolne jako wyspy środowiskowe
  • 1.3. Czynniki kształtujące zagęszczenie populacji lokalnych na wyspach środowiskowych
  • 1.4. Migracje jako czynnik kształtujący populacje lokalne z wysp środowiskowych i metapopulacje
    
    
• 2. CELE BADAŃ I HIPOTEZY
  
  
• 3.TEREN BADAŃ
  
  • 3.1. Zadrzewienia śródpolne w krajobrazie Wielkopolski
  • 3.2. Powierzchnie badawcze
  • 3.3. Klimat
    
    
• 4. METODY BADAŃ
  • 4.1. Metody stosowane w kolejnych etapach badań terenowych
  • 4.2. Opis metod stosowanych w czasie systematycznego monitoringu w BLISKIM i DALEKIM
    
    
• 5. ZESPOŁY GRYZONI NA WYBRANYCH WYSPACH ŚRODOWISKOWYCH
  • 5.1. Sezonowe zmiany składu i liczebności zespołów gryzoni
  • 5.2. Wyspy środowiskowe jako miejsca występowania różnych gatunków gryzoni
  • 5.3. Czynniki wpływające na skład i liczebność zespołów gryzoni na wyspach środowiskowych - dyskusja
    
    
• 6. SEZONOWA I WIELOLETNIA DYNAMIKA LICZEBNOŚCI
  • 6.1. Zmiany liczebności gryzoni w BLISKIM i DALEKIM
  • 6.2. Uwarunkowania zewnętrzne zmian liczebności gryzoni w BLISKIM i DALEKIM
  • 6.3. Podsumowanie wyników i zagadnienia dyskusyjne
    
    
• 7. TRWAŁOŚĆ POPULACJI LOKALNYCH
  • 7.1. Porównanie trwałości zasiedlenia dwóch wysp leśnych
  • 7.2. Przebieg osiedlania i zaniku populacji lokalnych
  • 7.3. Czynniki wpływające na trwałość populacji gryzoni w BLISKIM i DALEKIM - dyskusja
    
    
• 8. POCHODZENIE OSOBNIKÓW TWORZĄCYCH POPULACJE LOKALNE
  • 8.1. Przyjęte kryteria oceny pochodzenia
  • 8.2. Udział autochtonów i imigrantów w populacjach lokalnych Clethrionomys glareolus i Apodemus flavicollis
  • 8.3. Uwagi o pochodzeniu osobników Apodemus agrarius
  • 8.4. Pochodzenie członków populacji lokalnych a izolacja wysp środowiskowych -zagadnienia dyskusyjne
    
    
• 9. STRUKTURA PŁCI
  • 9.1. Zróżnicowanie proporcji płci przedstawicieli trzech gatunków gryzoni w aspekcie sezonowym i wieloletnim
  • 9.2. Czynniki kształtujące strukturę płci w populacjach gryzoni na wyspach leśnych - podsumowanie i dyskusja
    
    
• 10. CZAS PRZEBYWANIA GRYZONI NA WYSPACH
  • 10.1. Materiał
  • 10.2. Analiza czasu przebywania trzech gatunków gryzoni na dwóch wyspach leśnych
  • 10.3. Podsumowanie i dyskusja
    
    
• 11. ROZMNAŻANIE W POPULACJACH LOKALNYCH
  • 11.1. Rozmnażanie w populacjach lokalnych nornicy rudej Clethrionomys glareolus
    • 11.1.1. Okres aktywności rozrodczej
    • 11.1.2. Sukces rozrodczy samic w BLISKIM i DALEKIM
    • 11.1.3. Strategie rozmnażania samic autochtonicznych
    • 11.1.4. Strategie rozmnażania samic imigrujących
    • 11.1.5. Porównanie strategii rozrodczych samic w BLISKIM i DALEKIM - zagadnienia
    • dyskusyjne
    • 11.1.6. Liczba i zagęszczenie aktywnych płciowo samic na wyspach
    • 11.1.7. Obecność aktywnych płciowo samców na wyspach
    • 11.1.8. Historie pobytu na wyspach samców autochtonicznych
    • 11.1 9. Historie pobytu na wyspach samców imigrantów
    • 11.1.10. Czynniki wpływające na pojawianie się i pobyt samców aktywnych płciowo -
    • zagadnienia dyskusyjne
    • 11.1.11. Pojawianie się młodych - wyniki i zagadnienia dyskusyjne
    • 11.1.12. Różnice warunków rozmnażania w populacjach nornicy rudej na dwóch
    • wyspach leśnych - podsumowanie
  • 11.2. Rozmnażanie w populacjach lokalnych myszy leśnej Apodemus flavicollis
    • 11.2.1. Okres aktywności rozrodczej
    • 11.2.2. Historie pobytu na wyspach aktywnych płciowo samic
    • 11.2.3. Obecność na wyspach aktywnych płciowo samców
    • 11.2.4. Pojawianie się młodych
    • 11.2.5. Rozmnażanie w populacjach lokalnych i znaczenie wysp leśnych dla
    • metapopulacji - podsumowanie
  • 11.3. Dyskusja
    
    
• 12. MIGRACJE OSOBNIKÓW Z POPULACJI LOKALNYCH
  • 12.1. Przybywanie imigrantów
  • 12.2. Zmiany miejsca pobytu osobników C. glareolus i A. flavicollis
  • 12.3. Okresowe emigracje z wyspy
  • 12.4. Przyczyny i znaczenie przemieszczeń przez matrix - dyskusja
    
    
• 13. PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ I WNIOSKI KOŃCOWE
  
  
• 14. ZAKOŃCZENIE
  
  
• LITERATURA
• STRESZCZENIE W JĘZYKU OBCYM