Książka zawiera - w nowatorskim ujęciu - najważniejsze teorie elit oraz możliwości zastosowania teorii elit do analizy wybranych systemów politycznych. Autor dokonuje nowej klasyfikacji teorii elit, przyjmując jako główne kryterium pojęcia grupy i zbioru społecznego. W 1. części charakteryzuje teorie wcześniejsze (Gaetano Mosca, Vilfredo Pareto, Charles W. Mills), które określały elitę jako zorganizowaną, spójną grupę panującą nad biernymi masami. W dalszych rozdziałach analizuje poglądy nowsze, które eksponują czynnik rywalizacji w obrębie zbioru elit (Harold D. Lasswell, Karl Mannheim, Suzanne Keller). Wybrane aplikacje teorii elit ukazują systemy preindustrialne, totalitarne, system demokratyczny (Wielka Brytania, USA) oraz elity w Polsce i Rosji w okresie transformacji ustrojowej.

This book presents both tine most important theories of elites as well as possibilities of application of the theory of elites for the analysis of the selected political systems. An attempt at a new classification of the theories of elites is presented where the criterion are the concepts of a social group and a community. The earlier theories such as those of Gaetano Mosca, Vilfredo Pareto, but also that of Charles Wright Mills defined an elite as an organised and uniform social group dominating over the passive and diverse social masses. On the other hand, later interpretations such as those of Harold Dwight Lasswell, Karl Mannheim or Suzanne Keller, presented the elite of a given country as a group of elites competing with each other. Also the precursors of the theory of elites are presented as well as Polish contribution to the theory of elite and the so called "neofunctional elitist paradigm" and selected applications of the theory of elites. First are shown the preindustrial systems, and later, totalitarian ones. The elite in a democratic system was shown on the example of Great Britain and the USA. The last chapter presents empirical studies referring to elites in Poland and in Russia during the transformation of the political system. So far there has not been a synthesis like this one of the theories of elites (and of the possibilities of their application) not only in the Polish scientific literature, but also there has not been such a work for several decades in world literature on the subject either.

• Wstęp
• ROZDZIAŁ I
• POJĘCIE ELITY
  • 1. Geneza terminu elita
  • 2. Przegląd różnorodnych definicji elity
  • Pojęcie elity
  • Klasyfikacje elit
  • 3. Określenie elity politycznej
  • Typologie elit politycznych
  • 4. Typologie teorii elit
• 
  ROZDZIAŁ II
• PREKURSORZY TEORII ELIT
• 
  ROZDZIAŁ III
• GAETANO MOSCA
• 
  ROZDZIAŁ IV
• VILFREDO PARETO
• 
  ROZDZIAŁ V
• ROBERT MICHELS
• 
  ROZDZIAŁ VI
• HAROLD DWIGHT LASSWELL
• 
  ROZDZIAŁ VII
• CHARLES WRIGHT MILLS
• 
  ROZDZIAŁ VIII
• POLSKI WKŁAD DO TEORII ELIT
• 
  ROZDZIAŁ IX
• WYBRANE WSPÓŁCZESNE KONCEPCJE ELITY
  • 1. Karl Mannheim
  • 2. James Burnham
  • 3. Suzanne Keller
• 
  ROZDZIAŁ X
• NEOFUNKCJONALNY PARADYGMAT EUTYSTYCZNY JOHNA HIGLEYA I WSPÓŁPRACOWNIKÓW
• 
  ROZDZIAŁ XI
• WYBRANE ZASTOSOWANIA TEORII ELIT - SYSTEMY PREINDUSTRIALNE (OKRES STAROŻYTNOŚCI, ŚREDNIOWIECZA I CZASY NOWOŻYTNE)
• 
  ROZDZIAŁ XII
• WYBRANE ZASTOSOWANIA TEORII ELIT- SYSTEMY TOTALITARNE
  • 1. Ewolucja elity władzy w Związku Radzieckim
  • Kilka uwag o systemie socjalistycznym w Polsce
  • 2. Elita w nazistowskich Niemczech
  • 3. Elita w faszystowskich Włoszech
  • 4. Elita w systemach faszystowskich Półwyspu Pirenejskiego
  • 5. Kilka uwag podsumowujących
• 
  ROZDZIAŁ XIII
• WYBRANE ZASTOSOWANIA TEORII ELIT - SYSTEMY DEMOKRATYCZNE WIEKU XIX i XX
  • 1. Elita brytyjska
  • 2. Elita amerykańska
  • 3. Dyskusja elitystów z pluralistami
  • Robert A. Dahl
  • G. William Domhoff
  • Krytyczna analiza podejścia elitystycznego i pluralistycznego
• 
  ROZDZIAŁ XIV
• MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA TEORII ELIT - OKRES TRANSFORMACJI USTROJOWEJ
  • 1. Polska
  • 2. Rosja
• 
  Zakończenie
• 
  Bibliografia
• 
  Indeks nazwisk
• 
  Theories of elites and political systems (Summary)