Twórczość Wisławy Szymborskiej ma wymiar uniwersalny, ale – jak każda wielka poezja – jest zrośnięta z językiem, w którym powstała. Frazeologizmy odgrywają w idiolekcie noblistki rolę szczególną: ich twórcze przekształcanie stanowi polemikę z oczywistymi na pozór sądami. Szymborska wykorzystuje dywersyjny potencjał języka, prowadzi wyrafinowaną grę z konceptualizacjami – a zadaniem tłumaczy jest tę grę odtworzyć. Przy analizie śladów frazeologicznych w przekładach poezji Szymborskiej ze szczególną wyrazistością ujawniają się konceptualne różnice tworzywa językowego. Drobne na pozór niuanse okazują się mieć kluczowe znaczenie dla możliwych odczytań wiersza.

Wykaz skrótów

Wstęp

Rozdział 1
Frazeologizmy w poezji

1.1. Uwagi wstępne
1.2. Rola sensotwórcza frazeologizmów w poezji
1.3. Opis frazeologizmów tekstu poetyckiego
1.3.1. Ujęcie formalne
1.3.2. Ujęcie formalno-semantyczne
1.3.3. Ujęcie semantyczne
1.4. Pojęcie śladu frazeologicznego

Rozdział 2
Frazeologizmy w wierszach Wisławy Szymborskiej

2.1. Uwagi wstępne
2.2. Aporetyczność
2.3. Apokryficzność
2.4. Ahierarchiczność
2.5. Podsumowanie

Rozdział 3
Frazeologizm a przekład

3.1. Ekwiwalencja frazeologizmów
3.2. Poetyka i translatologia nurtu kognitywistycznego: instrumentarium
3.2.1. Poetyka kognitywna
3.2.2. Translatologia kognitywistyczna
3.3. Frazeologizmy w przekładzie
3.4. Pojęcie śladu frazeologicznego w analizie przekładu
3.4.1. Ślad frazeologiczny jako amalgamat
3.4.2. Ślad frazeologiczny w tekście docelowym: dwa ujęcia

Rozdział 4
Ślad frazeologiczny w przekładzie: analizy

4.1. Badane teksty
4.2. Ślad frazeologiczny w tekście oryginalnym a paralelny fragment tekstu docelowego: schemat poszukiwań
4.3. Ślad frazeologiczny w T2
4.3.1. Pełna ekwiwalencja frazeologizmów wirtualnych
4.3.2. Odmienne znaczenie figuratywne frazeologizmów wirtualnych
4.3.3. Odmienna wartość obrazowa frazeologizmów wirtualnych
4.3.4. Odmienne znaczenie figuratywne i odmienna wartość obrazowa frazeologizmów wirtualnych
4.4. Brak śladu frazeologicznego w T2
4.4.1. Pojedyncze słowo
4.4.2. Kolokacja
4.4.3. Niezleksykalizowana przenośnia (kalka)
4.4.4. Swobodne połączenie wyrazów
4.5. Podsumowanie
4.6. Wnioski

Zakończenie

Aneks. Badane wiersze wraz z tłumaczeniami

Bibliografia

Nota bibliograficzna

Indeks nazwisk

Summary. “Reverse faces of Hector the eagle”. The phraseological trace in the Spanish translations of Wisława Szymborska’s poetry