Szkoła jako miejsce obowiązkowo wpisane w życie każdego dziecka stanowi jeden z kluczowych obszarów jego doświadczeń życiowych. To tutaj jednostka wchodzi w bezpośrednie relacje warunkujące jej aktywność i wytwarzanie kapitału społecznego. Podstawą relacji osoby ze środowiskiem są stałe wzajemne procesy transakcyjne. Całość relacji społecznych w szkole, a także cechy środowiska szkolnego to definicja pojęcia klimatu szkoły. Niestety w przestrzeń szkolną na stałe wpisuje się zjawisko agresji i przemocy. Dotyka ona wszystkich uczniów, ale uczniów z niepełnosprawnością dotyczy znacznie częściej. Biorąc pod uwagę, że obecnie w Polsce system organizacji kształcenia dzieci z lekką niepełnosprawnością intelektualną umożliwia im realizację obowiązku szkolnego w trzech formach kształcenia: segregacyjnego, integracyjnego i inkluzyjnego, ważne wydaje się określenie postrzegania przez nich klimatu szkoły w poszczególnych przestrzeniach szkolnych. Autorka szuka odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób postrzeganie przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną poszczególnych wymiarów klimatu szkoły determinuje poziom doświadczania i stosowania agresji i przemocy szkolnej w trzech formach kształcenia, z ktorej wynikają praktyczne przesłanki do wyznaczenia efektywnych działań profilaktycznych zapobiegających temu zjawisku.

Wstęp

1. Szkoła jako przestrzeń funkcjonowania ucznia – klimat szkoły
1.1. Koncepcje klimatu szkoły 
1.2. Wymiary i elementy klimatu szkoły 
1.3. Czynniki warunkujące klimat szkoły 
1.4. Znaczenie klimatu szkoły – przegląd badań 
1.5. Klimat szkoły a przemoc i agresja szkolna – przegląd badań

2. Uczeń z lekką niepełnosprawnością intelektualną – perspektywa edukacyjna
2.1. Uczeń z lekką niepełnosprawnością intelektualną w systemie rozwiązań edukacyjnych
2.2. Rzeczywistość szkolna ucznia z lekką niepełnosprawnością intelektualną – przegląd badań 
2.3. Dziecko z lekką niepełnosprawnością intelektualną jako uczeń

3. Agresja i przemoc 
3.1. Zjawisko agresji i przemocy – rozważania terminologiczne
3.2. Rodzaje agresji 
3.3. Teorie wyjaśniające zjawisko agresji 
3.3.1. Teorie biologiczne 
3.3.2. Klasyczne i współczesne teorie psychologiczne
3.3.3. Klasyczne i współczesne teorie socjologiczne
3.3.4. Teorie integracyjne 
3.4. Uwarunkowania zachowań agresywnych 
3.4.1. Uwarunkowania endogenne 
3.4.2. Uwarunkowania egzogenne 
3.5. Zjawisko agresji i przemocy w szkole – przegląd badań odnoszących się do dzieci i młodzieży z lekką niepełnosprawnością intelektualną

4. Założenia metodologiczne badań własnych
4.1. Problematyka badań
4.2. Szczegółowe problemy i pytania badawcze
4.3. Podstawowe założenia badawcze, metody i techniki badań
4.4. Dobór próby badanej
4.5. Organizacja i przebieg badań

5. Klimat szkoły
5.1. Klimat szkoły w percepcji uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia
5.1.1. Uczeń w klasie
5.1.2. Relacje z nauczycielami
5.1.3. Zasady i komunikacja
5.1.4. Samopoczucie w szkole
5.2. Klimat szkoły w percepcji uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną uczęszczających do szkół ogólnodostępnych i klas integracyjnych a ich pełnosprawnych kolegów i koleżanek z klasy

6. Pozycja społeczna
6.1. Pozycja społeczna uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach organizacyjnych kształcenia
6.2. Pozycja społeczna uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną uczęszczających do szkół ogólnodostępnych i klas integracyjnych a ich pełnosprawnych kolegów i koleżanek z klasy

7. Uczestnictwo w życiu szkoły
7.1. Uczestnictwo w życiu szkoły uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach organizacji kształcenia
7.2. Uczestnictwo w życiu szkoły uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną a ich rówieśników w normie intelektualnej w szkołach ogólnodostępnych i klasach integracyjnych

8. Zjawisko agresji i przemocy
8.1. Częstość doświadczania agresji i przemocy przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia
8.2. Częstość doświadczania agresji i przemocy szkolnej przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną uczęszczających do szkół ogólnodostępnych i klas integracyjnych a ich pełnosprawnych kolegów i koleżanek z klasy
8.3. Dotkliwość doświadczanej agresji i przemocy przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia
8.4. Doświadczanie dręczenia uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia
8.5. Częstość stosowania agresji i przemocy rówieśniczej przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia
8.6. Częstość stosowania agresji i przemocy przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną uczęszczających do szkół ogólnodostępnych i klas integracyjnych a ich pełnosprawnych kolegów i koleżanek z klasy

9. Subiektywne postrzeganie klimatu szkoły a zjawisko agresji i przemocy w szkole
9.1. Związek między postrzeganiem klimatu szkoły przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia a doświadczaniem przez nich agresji i przemocy szkolnej
9.2. Związek między pozycją społeczną zajmowaną przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia w klasie a doświadczaniem przez nich agresji i przemocy szkolnej

10. Podsumowanie wyników
10.1. Podsumowanie wyników badań dotyczących percepcji klimatu szkoły przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną
10.2. Podsumowanie wyników badań dotyczących doświadczania i stosowania agresji i przemocy szkolnej przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną
10.3. Podsumowanie wyników badań dotyczących zachodzącego związku między postrzeganiem klimatu szkoły przez uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną w trzech formach kształcenia a doświadczaniem i stosowaniem przez nich agresji i przemocy szkolnej

Wnioski z badań oraz postulaty dla praktyki pedagogicznej

Bibliografia

Załącznik. Przesłanki praktyczne do zastosowania metody projektów w edukacji uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną

Spis schematów

Spis tabel

Spis wykresów

Summary (The perception of the school atmosphere by pupils with moderate intellectual disability in three forms of education vs. aggression and violence at school)