Książka jest rezultatem rozległych badań nad nazwiskiem jako instytucją prawną i stanowi studium dogmatyczne uwzględniające historyczny rozwój analizowanej instytucji. Wypełnia lukę w badaniach, prezentując kompleksową analizę polskiego prawodawstwa, orzecznictwa i poglądów w doktrynie odnoszących się do kwestii nazwiska dziecka od czasów staropolskich, przez systemy państw zaborczych, aż po obowiązujące rozwiązania prawne.
Dodatkową wartością pracy jest powiązanie sposobu uzyskiwania nazwiska z typowym dla danego okresu historycznego modelem stosunków rodzinnych, których refleksem jest samo nazwisko, co nadaje jej nieocenione znaczenie dla badań historycznych i genealogicznych.

Wykaz skrótów
Wstęp

I. Nazwisko atrybutem człowieka
1. Nazwisko jako element języka
2. Systemy nazewnicze
3. System dwunazwowy a powstanie nazwiska
4. Funkcje drugiej nazwy osobowej
5. Podsumowanie

II. Kształtowanie się nazwiska jako instytucji prawnej
1. Stabilność nazwy w rodzinie
2. Określenie zasad nabywania nazwiska
3. Powszechność nazwiska i konieczność jego posiadania
4. Zakaz zmiany nazwiska i reguły dopuszczające wyjątki
5. Niezmienność formy nazwiska
6. Podsumowanie

III. Nazwisko dziecka zrodzonego w małżeństwie
1. Próby kodyfikacji prawa w Rzeczypospolitej w okresie oświecenia
2. Systemy państw zaborczych
a) Prawo pruskie i niemieckie
b) Prawo austriackie
c) Prawo w Księstwie Warszawskim i w Królestwie Polskim
d) Prawo rosyjskie na terenach dawnej Rzeczypospolitej
3. Ewolucja prawa polskiego
a) Próby unifikacji prawa rodzinnego w okresie II Rzeczypospolitej
b) Prawo rodzinne po 1945 roku
c) Kodeks rodzinny i opiekuńczy
d) Nowelizacje Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
4. Podsumowanie

IV. Nazwisko dziecka pozamałżeńskiego
1. Wykluczenie dziecka z rodziny ojca w Polsce przedrozbiorowej
2. Prawo pruskie i niemieckie
3. Prawo austriackie
4. Księstwo Warszawskie, Królestwo Polskie i terytoria wcielone do Imperium Rosyjskiego
5. Projekty prawa rodzinnego z okresu II Rzeczypospolitej
6. Powojenne modele uzyskiwania nazwiska
7. Podsumowanie

V. Nadanie statusu dziecka z małżeństwa a kwestia nazwiska
1. Zmiany sposobów uznawania dziecka za zrodzone z małżeństwa
2. Uprawnienie dziecka w wyniku późniejszego zawarcia małżeństwa przez rodziców
3. Legitimatio per rescriptum principis
4. Uprawnienie dziecka narzeczonych
5. Legitymacja poprzez uznanie dziecka
6. Zmiana statusu matki w wyroku sądowym
7. Orzeczenie nieważności małżeństwa
8. Podsumowanie

VI. Wpływ uznania na nazwisko dziecka
1. Powstanie prawnej więzi między dzieckiem a rodzicami biologicznymi
2. Skutki uznania: stan cywilny a powinność moralna
3. Nazwisko konsekwencją uznania
4. Wybór nazwiska przez rodziców
5. Podsumowanie

VII. Sądowe ustalenie pochodzenia jako podstawa uzyskania nazwiska
1. Możliwość poszukiwania macierzyństwa
2. Ustalenie pochodzenia dziecka bez możliwości nadania nazwiska
3. Nadanie nazwiska po ustaleniu ojcostwa
4. Podsumowanie

VIII. Inne sposoby uzyskania nazwiska
1. Nazwisko dziecka niezależne od pozostawania rodziców w związku małżeńskim
2. Nadanie dziecku nazwiska małżonka rodzica
a) Prawo niemieckie i austriackie
b) Recepcja rozwiązań niemieckich w prawie polskim
c) Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 2008 roku
3. Nadanie nazwiska dziecku nieznanych rodziców
4. Podsumowanie

Zakończenie

Bibliografia

Indeks osób

The manner and principles of acquiring a surname by a child in Poland are analysed and described. The evolution of a surname as a legal institution from the time it emerged at the turn of the 18th and 19th centuries through the development of its main features to the modern times is presented, largely based on the analysis of the legislation, judicial decisions and literature. It has been shown that the concept of a family surname as a name derived from the father, which used to indicate the legal relationships between parents and children, has been changing as the position of the ancestral family has declined and the role of a nuclear family has grown. This process is the result of the diminishing role of the father, which started after the division of the authorities over a child between the State and the family. Recent amendments to the existing regulations of Polish law governing the acquisition of a surname, introduced to improve the status of children born outside a marriage are presented, and proposals of different solutions enabling a child to acquire the father's surname are analysed. Today, when both spouses enjoy equal rights in marriage, a child from a marriage may acquire the mother's surname (an option that has been till recently only restricted to children born out of wedlock), and the parents are also free to give a child the surname of their choice.