Edukacja jest najpotężniejszq broniq, jakiej możesz użyć, aby zmienić świat – to zdanie Nelsona Mandeli patronuje dwutomowemu dziełu, które zawiera naukowe przemyślenia badaczy z większości polskich uczelni, z uniwersytetów zagranicznych oraz nauczycieli polonistów. Autorzy zastanawiają się, jak w praktyce szkolnej i akademickiej wprowadzać młodych ludzi w fundamentalne prawidłowości życia społecznego, pokazywać bogactwo i znaczenie różnic, które nie muszą dzielić, ale wspierać. Artykuły łączy poszukiwanie rozmaitych możliwości porozumienia w sytuacji istnienia nierozwiązanych dawnych problemów i pojawienia się nowych wyzwań edukacyjnych. Dotyczą one m.in. narracji tożsamościowych, relacji między patriotyzmem a polonocentryzmem i kosmopolityzmem, polskości w kulturze popularnej i mediach, działań edukacyjnych będących przestrzenią rewizji i otwierania wyobrażeń o Polsce i polskości, wielokulturowości i migracji jako zadań dla szkolnej polonistyki. Poruszają też kwestie obszarów zapomnianych, czyli tego, o czym w edukacji polonistycznej się nie mówi, oraz ideałów naukowych i sytuacji kryzysowych w relacjach między szkołą a uniwersytetem

TOM 2
PRAKTYKI EDUKACYJNE

I. SZKOŁA INTERPRETACJI

Joanna Roszak
Poezja s-pokoju (w dydaktyce języka polskiego w szkole podstawowej)

Anna Pilch
Czy poeci XXI wieku są uwrażliwieni na sztukę?

Ewa Jaskółowa
Od Karmazynowego poematu Jana Lechonia do Wolności tragicznej Kazimierza Wierzyńskiego. Uczeń wobec poezji Skamandra

Krzysztof Biedrzycki
Doznawanie polskości w wierszach Marcina Świetlickiego i Wojciecha Wencla

Małgorzata Wójcik-Dudek
O (dez)orientacji. Szkolna lektura Miejsca Andrzeja Stasiuka oraz Profesora Andrewsa w Warszawie Olgi Tokarczuk

Ewa Żukowska-Ciecierska
Dwie lekcje Tadeusza Nowakowskiego o polskości i emigracji

Jan Zdunik
Męskość, wojna, patriotyzm. I wojna światowa w dydaktyce polonistycznej w kontekście studiów nad męskością

Maria Stachoń
O kształtowaniu tożsamości narodowej i czytaniu staropolskiej poezji religijnej

II. OBSZARY EDUKACYJNEGO TABU I POLSKICH LĘKÓW

Hanna Gosk
O czym w edukacji polonistycznej się nie mówi. „Narracje bezpieczeństwa” i ich podatni słuchacze

Grażyna B. Tomaszewska
Że nienawiść jest… Ojczyzna i obczyzna w kręgu wzajemnych podejrzeń: Stefan Chwin, Srebrzysko, Hieronim Bosch, Niesienie krzyża

Sławomir Jacek Żurek
Nauczanie o Zagładzie w Polsce i Izraelu. Komparatystyka pamięci. O potrzebie badań empirycznych

Maciej Wróblewski
Doświadczanie przemocy w literackich i nieliterackich światach dziecięcych. Perspektywa edukacyjna

Agata Patalas
Polski: lekcja rasizmu czy o rasizmie?

Paulina Gajosowa
Czy literatura była kobietą?

Paulina Osak
(Nie)widzialna historia, czyli o czym się nie mówi w lekturach szkolnych. Teatr Niewidzialnych Dzieci Marcina Szczygielskiego

Krystian Maciej Tomala
Koniec czy początek gry? Tematyka homoseksualna w powieściach dla młodzieży i na lekcjach języka polskiego

III. NOWA (?) KOMUNIKACJA, NOWE (?) MOŻLIWOŚCI

Jolanta Nocoń
Język(i) i komunikowanie się w zglobalizowanym świecie – o ekologii języka w edukacji polonistycznej XXI wieku

Anna Tabisz
Czy lekcje języka polskiego uczą myślenia? O pytaniach zadawanych przez studentów  podczas praktyk

Marta Szymańska, Małgorzata Pamuła-Behrens
Metoda JES-PL jako wsparcie w rozwijaniu języka edukacji szkolnej uczniów z doświadczeniem migracji

Paweł Sporek
Swobodne wypowiedzi w dydaktyce literatury i języka polskiego. Obszar dydaktyczny zapomniany, zaniedbany, niewykorzystany?

Magdalena Swat-Pawlicka
Retoryka w szkole w kontekście wyzwań społeczeństwa obywatelskiego

Sebastian Borowicz
Projekt paideia 2.0. Kształcenie humanistyczne w społeczeństwie technoscience

Rafał Kochanowicz
Cyfrowe opowieści multimodalne w perspektywie polonistycznej

Marianna Szumal, Marek Stróżyk
eTwinning inspiracją dla edukacji polonistycznej w zakresie kształtowania tożsamości narodowej i regionalnej

Magdalena Marzec-Jóźwicka
Wykorzystanie wiedzy neurodydaktycznej w pracy nad Pieśnią XIV Jana Kochanowskiego. Propozycja metodyczna

Elżbieta Kruszyńska
Picture book w szkolnej edukacji polonistycznej

IV. JAK I PO CO UCZYĆ, CZYLI O WSPÓŁCZESNYCH DYLEMATACH METODYCZNYCH

Kinga Białek
Świadomość i refleksyjność. Czytanie proceduralne jako odpowiedź na wyzwania ery informacji

Zofia Pomirska
Gdy przyszłość staje się teraźniejszością ‒ wokół Wizji szkoły przyszłości Czesława Kupisiewicza

Agnieszka Piela
O kształceniu historycznojęzykowym w szkole podstawowej słów kilka

Violetta Wejs-Milewska
Polonistyka i polityka. W stronę strategii długofalowych

Kordian Bakuła
Jaka jesteś dydaktyko języka polskiego? Rzut oka na stan dyscypliny

Tomasz Chachulski
Olimpiada Literatury i Języka Polskiego wobec procesu kształcenia w szkolnictwie podstawowym i średnim

Beata Udzik
Praktyki lekcyjne a praktyki egzaminacyjne – miejsca wspólne i rozdroża

Mirosław Grzegórzek
Ewaluacja uczniowskiej kompetencji tekstotwórczej w raportach CKE (na przykładzie charakterystyki postaci) a egzamin ósmoklasisty

Małgorzata Pachowicz
Nauczyciel polonista i standardy kształcenia nauczycieli w XXI wieku

Iwona Kołodziejek
Empatyczny dialog ze studentem. O roli tutorialu w kształceniu przyszłych nauczycieli

Anna Wileczek
„Polski” dla niepolonistów. Refleksje o językowej dydaktyce na niepolonistyce

Indeks osobowy

“Education is the most powerful weapon you can use to change the Word” – Nelson Mandela's statement became the patron slogan for the Poznań 4th Congress of Polish Language Teaching in November 2019 and was also accompanied by a publication entitled Lekcja POLSKI(ego). Praktyki edukacyjne wobec niepokojów XXI wieku (Eng. A Polish Lesson – Educational Practices in the Face of 21st-century Anxieties). The two-volume work contains essays by nearly 80 scholars from most Polish universities, from foreign universities and Polish-language teachers. The authors consider how to introduce young people to the fundamental norms of social life through school and university practice, and show the richness and importance of differences that not necessarily have to divide, but can in fact support each other. The articles are something of a multi-voice school of civic thinking; what connects them is the search for various possibilities of communication in a situation of unresolved old problems and the emergence of new educational challenges. They include topics such as identity narratives, the relationship between patriotism and Polonocentrism and cosmopolitanism, Polishness in popular culture and the media, educational activities as a sphere for revising and opening up ideas about Poland and Polishness, and multiculturalism and migration as tasks for Polish studies in schools. They also raise the issues related to forgotten areas, i.e. what is not spoken about in Polish language education, as well as scientific ideas and crisis situations in the relationship between school and university.