Rozprawa dotyczy zagadnień w literaturze naukowej pod kątem historycznoprawnym zupełnie nietkniętych. Autor jest więc w tej materii pionierem. Książka ma dwie warstwy: historioprawną oraz prawnoadministracyjną mocno wkraczającą w teorię prawa. Część pierwsza to ujęcie historycznoprawne (rozdz. I-III). Obszerny wstęp zawiera zarówno wywody z zakresu historii doktryn politycznych i prawnych, jak też własne stanowisko naukowe autora w przedmiocie oceny i zakwalifikowania ustroju Polski Ludowej. Omawia kierowniczą rolę partii komunistycznej w teorii i w praktyce, interesująco ukazuje upolitycznienie nauki i "naukowe" wspomaganie partii przez niektórych uczonych. Dalsze części monografii poświęcone są zagadnieniu demokracji socjalistycznej (tzw. demokratyzmu socjalistycznego), centralizmu demokratycznego itd. Autor koncentruje się na kwestiach teorii prawa oraz konstrukcji i pojęć z zakresu prawa administracyjnego.

The aim of this dissertation is to present the services provided by administration officers in the socialist Poland, their ideological reasons and legal relations flowing from them. The author's intention was to present the object, subjects who participated in satisfying the needs of individuals, forms of these activities and the essence of legal relations characteristic of this organisational function of the socialist state. The author is convinced that the political system of People's Poland in the years 1945-1989 was of a totalitarian character, and the activities of administration in the field of satisfying the needs of the citizens was one of the instruments making it possible to captivate them. Some of the characteristic traits of the system were: a uniform political power of the communist party, the law was determined by ideology, the primacy of the overall (social) interests over the individual ones was exposed and as a result of this the relativisation of the objective rights, displacing rights by duties, depreciation of the role of a bill and, last but not least, a significant influence of the doctrine on political solutions.

Zagadnienia wstępne
Objaśnienia skrótów

Rozdział I. ROLA PAŃSTWA SOCJALISTYCZNEGO W PROCESIE ZASPOKAJANIA POTRZEB

1. Socjalistyczny typ państwa. Charakterystyka rozwoju państwa socjalistycznego w ujęciu klasyków i ideologów marksizmu
2. Zaspokajanie potrzeb w ideologii marksistowskiej
3. Ewolucja rozwoju państwa socjalistycznego. Przykład polski
4. Funkcje państwa socjalistycznego w zakresie zaspokajania potrzeb

Rozdział II. POJĘCIE ADMINISTRACJI ŚWIADCZĄCEJ

1. Administracja państwowa czy publiczna
2. Administracja świadcząca jako element materialnej definicji administracji
3. Administracja świadcząca jako funkcja administracji państwa socjalistycznego
4. Administracja świadcząca jako efekt podziału administracji z uwagi na odnoszące się do praw i obowiązków jednostki skutki prawne działań administracji

Rozdział III. ROZSTRZYGNIĘCIE POLITYCZNE. PODSTAWOWE ZASADY USTROJU ADMINISTRACJI

1. Wprowadzenie
2. Katalog zasad
Zasada kierowniczej roli partii
Zasada udziału mas w rządzeniu - demokratyzm socjalistyczny
Zasada działalności planowej
Zasada centralizmu demokratycznego
Zasada praworządności socjalistycznej
3. Znaczenie praktyczne zasad ustrojowych

Rozdział IV. PODSTAWY PRAWNE I FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI ŚWIADCZĄCEJ

1. Klasowy charakter prawa administracyjnego
2. Ustawa zasadnicza
3. Doktryna "samowładztwa administracji"
4. Formy działania
5. Ciągi działań

Rozdział V. PODMIOTY ŚWIADCZĄCE

1. Przedsiębiorstwo państwowe
2. Zakłady
Model: "socjalistyczny uniwersytet"
3. Organizacje społeczne
Model: związki zawodowe

Rozdział VI. TREŚĆ STOSUNKÓW PRAWNYCH RELACJI ZASPOKAJANIA POTRZEB

1. Wprowadzenie
2. Obowiązki publicznoprawne w sferze administracji świadczącej
Obowiązek szkolny
Obowiązki z zakresu ochrony zdrowia
3. Ograniczanie własności formą zaspokajania potrzeb

Rozdział VII. PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE

1. Wprowadzenie
2. Klasyczna teoria publicznych praw podmiotowych
3. Teoria publicznych praw podmiotowych w Polsce Ludowej
4. Prawa podmiotowe. Zagadnienia szczegółowe

Rozdział VIII. REFLEKS PRAWA PRZEDMIOTOWEGO

1. Wprowadzenie. Teoria klasyczna
2. Refleks prawa przedmiotowego w praktyce ustawodawcy ludowego

REFLEKSJE KOŃCOWE
Bibliografia
Akty prawne
Ustawy
Dekrety
Rozporządzenia
Uchwały
Okólniki, instrukcje, zarządzenia
Orzecznictwo
Naczelny Sąd Administracyjny
Sąd Najwyższy
Sąd Apelacyjny
Trybunał Konstytucyjny

Die leistende Verwaltung. Die Herausbildung der organisatorischen Funktion des Staates in der Volksrepublik Polen (Zusammenfassung)