In recent decades, Moroccan Arabic, the Arabic dialect traditionally serving as a vehicle of informal oral communication in Morocco, has been increasingly often used by its native speakers in writing. Written Moroccan Arabic dominates electronic communication and has penetrated into the domains previously reserved for Standard Arabic: media, advertising and printed belles lettres. In these functions, it is primarily written in the Arabic script, to which this book is dedicated. Because, unlike Standard Arabic, Moroccan Arabic has no spelling standards (orthography), its users who write it down create and apply, quite inconsistently, their own individual spelling systems. The Moroccan Arabic graphic macrosystem which these make up is therefore unstable and permeated with variational heterography, consisting in a given phonetic word being represented by various graphic words, termed variational heterographs. The linguistic description of one of its types – qualitative variational heterography (the other types being linear and quantitative) – presented in this book is based on an extensive corpus of literary texts published in print in the years 1991-2012. By discussing an ample selection of pairs of heterographs illustrating variation between graphs (primary graphs, which include the 28 letters of the Arabic alphabet with their modifications and the hamza sign), the author shows which elements of written Moroccan Arabic are subject to qualitative variation, while by identifying general principles underlying particular spellings, he explains the reasons for this phenomenon. He also proposes a classification of graphs used in this graphic macrosystem into graphemes.

Dialekt marokański języka arabskiego w piśmie. Studium heterografii wariantywnej jakościowej

Dialekt marokański języka arabskiego, służący tradycyjnie jako środek nieoficjalnej komunikacji ustnej w Maroku, w ostatnich dziesięcioleciach jest coraz częściej używany przez rodzimych użytkowników w piśmie. Dialekt marokański w piśmie dominuje w komunikacji elektronicznej, przeniknął także w sfery dotąd zastrzeżone dla arabszczyzny literackiej (standardowej) – do mediów, reklamy i literatury pięknej ogłaszanej drukiem. W tych funkcjach występuje głównie w zapisie za pomocą pisma arabskiego, który jest przedmiotem niniejszej pracy.

W odróżnieniu od literackiego języka arabskiego dialekt marokański nie posiada norm pisowni (ortografii), użytkownicy posługujący się nim w piśmie tworzą i stosują, dość niekonsekwentnie, swoje własne systemy pisowni. Powstający w ten sposób makrosystem graficzny dialektu marokańskiego cechuje się niestabilnością i dużym stopniem heterografii wariantywnej, polegającej na tym, że dany wyraz fonetyczny reprezentowany jest przez różne wyrazy graficzne, tzw. heterogramy wariantywne. Zawarty w książce językoznawczy opis jednej z jej odmian – heterografii wariantywnej jakościowej (dwie pozostałe to ilościowa i linearna) – bazuje na obszernym korpusie tekstów literackich opublikowanych w latach 1991–2012. Analizując reprezentatywny wybór par heterogramów ilustrujących wariancje między grafami (grafami prymarnymi, obejmującymi 28 liter alfabetu arabskiego oraz ich modyfikacje i znak hamzy), autor określa, które elementy dialektu marokańskiego w piśmie ulegają wariancji jakościowej, ponadto identyfikując zasady ogólne leżące u podstaw poszczególnych zapisów, wyjaśnia przyczyny tego zjawiska. Proponuje również klasyfikację grafów używanych w tym makrosystemie graficznym w grafemy.