zy instytucja kurateli sądowej stanowi sprawny instrument pedagogicznego oddziaływania na podopiecznych sądów rodzinnych i karnych w ich dotychczasowym miejscu zamieszkania? To ważkie pytanie z punktu widzenia diagnozy kondycji krajowego systemu profilaktyki i resocjalizacji. Autorka próbuje ustalić, jakimi metodami posługują się kuratorzy sądowi, analizując szereg zmiennych osobowych, środowiskowych i instytucjonalnych. Obok diagnozy wpływu poszczególnych czynników celem pracy była rekonstrukcja realnego modelu pracy kuratorów sądowych i jego konfrontacja z modelem normatywnym oraz sformułowanie propozycji zmian w organizacji i sposobie pracy kuratorów sądowych, prowadzących do podniesienia efektywności ich oddziaływań na podopiecznych sądów.

One of the basic institutions that work in the open environment is probation (guardianship). From the beginning probation (guardianship) has existed within the framework of Polish legal system, but at first it was a community service, which had no authority and enjoyed no prestige; or it was limited in the structures of the judicial system to administrative, reporting and control work. With time probation (guardianship) has changed into a professional autonomous institution with range of tasks at every stage of court proceedings. A question arises in connection with organisational and system changes brought by the new law (the Bill on Probation Officers passed on the 27th July, 2001) if currently probation (guardianship) is an efficient instrument of educational treatment of juvenile defendants, criminals and their families in the places they live. It is a crucial problem for a diagnosis of condition of state prevention and rehabilitation system. The author attempts to diagnose the way in which probation officers (guardians) work in penal, family and juvenile cases. The analysis includes many personal, environmental and institutional components that can affect the way the institution functions. The main purposes, apart from the diagnosis of impact of the specific components, are reconstruction of the real model of probation officers’ (guardians’) work and its confrontation with the legal model, and proposition of changes in the organisation and methods of work to make probation (correctional) treatment more efficient in open rehabilitation system.

Wprowadzenie         
ROZDZIAŁ I. Kuratela sądowa w świetle rozwiązań instytucjonalno-prawnych         
1. Uwagi o pracach nad Ustawą o kuratorach sądowych         
2. Status i organizacja polskiej kurateli sądowej         
3. Podsumowanie uwag o profilu organizacyjnym kurateli sądowej         
4. Zakres kompetencji kuratorów sądowych         
4.1. Funkcje i zadania kuratora rodzinnego         
4.2. Funkcje i zadania kuratora dla dorosłych         
4.3. Realizacja zadań kuratorów sądowych w świetle danych statystycznych         
5. Uwagi sumujące         
ROZDZIAŁ II. Pedagogiczne aspekty pracy kuratora sądowego         
1. Podstawy resocjalizacji w dozorze (nadzorze) kuratora sądowego         
2. Praca środowiskowa kuratora a kontrola społeczna w środowisku otwartym         
3. Praca kuratora z indywidualnym przypadkiem – założenia metody         
ROZDZIAŁ III. Zarys własnego projektu badawczego         
1. Autorski model badań nad kuratelą sądową ze szczególnym uwzględnieniem interakcji dozorowych
2. Metody i techniki badawcze         
3. Organizacja i harmonogram badań         
ROZDZIAŁ IV. Obraz kurateli sądowej okręgu poznańskiego na podstawie analizy dokumentów urzędowych i danych statystycznych     
1. Zespoły kuratorskie oraz ich obsługa administracyjna         
2. Obciążenia kuratora rodzinnego         
3. Obciążenia kuratora dla dorosłych         
ROZDZIAŁ V. Praca kuratorów sądowych w świetle badań empirycznych         
1. Ogólna charakterystyka kuratorów sądowych objętych badaniami oraz prowadzonych przez nich spraw         
1.1. Dane ogólne dotyczące kuratorów objętych badaniami         
1.1.1. Zawodowi kuratorzy rodzinni         
1.1.2. Zawodowi kuratorzy dla dorosłych         
1.2. Dane ogólne dotyczące spraw objętych badaniami         
1.2.1. Sprawy opiekuńcze         
1.2.2. Sprawy nieletnich         
1.2.3. Sprawy karne         
2. Rodzaj i zakres kuratorskich obowiązków         
2.1. Zadania kuratora rodzinnego         
2.2. Zadania kuratora dla dorosłych         
3. Sposoby wykonywania nadzorów i dozorów a realizowany model kurateli         
3.1. Nadzór kuratora sądowego w sprawach rodzinnych i nieletnich         
3.2. Dozór kuratora sądowego w sprawach karnych         
4. Uwarunkowania osobowe i środowiskowe a sposób pracy kuratorów sądowych         
ROZDZIAŁ VI. Instytucjonalne uwarunkowania pracy kuratorów sądowych         
1. Uwarunkowania pracy w opinii kuratorów sądowych         
2. Zmiany w sposobie pracy kuratora sądowego w kontekście nowego statusu prawnego         
3. Podsumowanie opinii kuratorów         
ROZDZIAŁ VII. Podsumowanie i wnioski         
1. Podsumowanie wyników badań         
2. Propozycje w zakresie usprawnienia pracy kuratorów sądowych         
Bibliografia         
Akty prawne         
The work of the probation officer (guardian) in family, adolescent and criminal cases (Summary)