Monografia poświęcona jest refleksji nad tak ważnymi dla dawnej kultury zagadnieniami, jak: kształtowanie postaw moralnych, przekazywanie dorobku intelektualnego i nauka dobrych obyczajów. „Docere” to jedna z uświęconych tradycją funkcji literatury. Rola mistrza przypada w pierwszym rzędzie samemu autorowi. Dzieje literatur romańskich, od średniowiecznej poezji dydaktycznej po oświeceniową komedię, oraz wielowiekowa debata teoretyczna na temat celów i metod nauczania przez literaturę ukazują, jak różnie autorzy minionych epok rozumieli i wypełniali przypisaną im niegdyś misję. Dawni autorzy występowali często w roli uczniów, naśladując styl starożytnych mistrzów lub prowadząc dialog z autorytetami – nawet wtedy, gdy dialog ten przybierał formę polemiki, a uczeń buntował się przeciw ustalonym przez mistrza regułom. Rozmaite warianty relacji mistrz – uczeń napotykamy również w świecie literackiej fikcji. Odzwierciedlają one (choć czasem to krzywe zwierciadło) zjawiska społeczne, prądy myślowe, ideologie i konflikty wartości, jakie kształtowały kulturę romańskiej Europy w różnych okresach jej dziejów.

This monograph is a collection of papers that were written by researchers of old Romance literatures and that deal with issues related to teaching and education as well as the masterpupil relationship. The authors reflect on topics such as literature's educational mission, ways of shaping moral attitudes and passing on intellectual achievements, the attitude to authorities, reception of antiquity, and disputes over the right to teach. There is a large group of papers that shed light on the issue of women's participation in education; women are presented as playing the roles of students as well as educators and mentors who either acted within the limits set by social norms or broke down moral barriers. The monograph closes with remarks about the methods of teaching and popularizing the literature and culture of past ages that involve making references to contemporary culture and using modem technologies.