Praca stanowi oryginalny, szeroko pomyślany zbiór monograficznych studiów napisanych przez badaczy z różnych ośrodków w kraju, przedstawicieli różnych, niekiedy odległych względem siebie specjalizacji. Tytuł książki nawiązuje do powszechnie znanej wśród sowietologów pracy wybitnego rosyjskiego filozofa Mikołaja Bierdiajewa. Dla studentów historii i politologii oraz wschodoznawstwa i szeroko pojętej humanistyki stanowić będzie cenne kompendium wiedzy na temat rosyjskiego komunizmu w różnorodnych aspektach.

Russian communism is a phenomenon that is extremely complex and multiaspectual and in spite of many studies that exist on this subject it still requires a lot of searching reflection and discussion. Numerous historical, cultural and political phenomena and tendencies contributed to its arising, among others, German and French philosophy and the specifically Russian thinking about individual, society and nation. In the parts that follow, authors of the articles, researchers from the most important scientific centres presented various interpretations of Marxism, figures connected with it, its apologists and critics, reception of Marxist thought in the East and West of Europe. Views on Marxism and communism of the most outstanding representatives of Russian philosophy of the 20th century (S. Bulgakov, M. Bierdiaev, S. Frank, W. Rozanov, E. Trubietskoi and F. Stiepun) are presented. Philosophical ideas which influenced Marx himself are submitted to analysis as are originally Russian social theories and reflections, which shaped Russian mentality in such a way that - as some researchers claim - it was prepared to accept communism, and these are among others, Hegelianism and the Slavophilic sobornost' obshchina, connections of the political conservative Romanticism with communism and the communist reversal of meanings such philosophical categories as ontological truth - istina originating from the Orthodox Church thought. Authors presented a terrifying picture of devastation which communism made in the cultural sphere, its influence on the economy and the social-cultural phenomena in our times. Last but not least, a Polish opinion in the debate and analysis of Russian communism, views of Polish thinkers, politicians and social activists are reminded.

• WPROWADZENIE
• 
  I. MARKSIZM W INTELEKTUALNYM LABORATORIUM, CZYLI PRO ET CONTRA W OKRESIE SREBRNEGO WIEKU MYŚLI ROSYJSKIEJ
• 
  
  • 
    LILIANNA KIEJZIK
  • Sergiusza Bułgakowa rozważania o inteligencji
  • 
    MALWINA CHUDA
  • Od marksizmu do idealizmu - ewolucja światopoglądu Sergiusza Bułgakowa
  • 
    JANUSZ DOBIESZEWSKI
  • Komunizm rosyjski oczami Mikołaja Bierdiajewa
  • 
    LESZEK AUGUSTYN
  • Komunizm rosyjski jako nihilizm społeczny. Diagnoza i charakterystyka jego źródeł w myśli S.L. Franka
  • 
    MICHAŁ BOHUN
  • Źródła komunizmu rosyjskiego i duch wojny nowoczesnej
  • 
    DOROTA JEWDOKIMOW
  • Chrześcijaństwo jako źródło komunizmu. Wizja Wasilija Rozanowa
• 
  II. NIEMOWLĘCTWO MONSTRUM, CZYLI O MNOGOŚCI IDEOWYCH OJCÓW ROSYJSKIEGO KOMUNIZMU ORAZ ROZDARCIU MIĘDZY INDYWIDUALIZMEM I KOLEKTYWIZMEM
• 
  
  • 
    RADOSŁAW KAWCZYŃSKI
  • Hegel a Marks. Narodziny nowoczesnej teorii społecznej
  • 
    MAREK JEDLIŃSKI
  • Duch antyindywidualizmu w myśli słowianofi lów
  • 
    MAGDALENA ŻAKOWSKA
  • "Ja" jest najgorszym wrogiem człowieka. Kolektywizm Rosjan w koncepcji zaprogramowania kulturowego Geerta Hofstedego
  • 
    KAMILA ŚLIWIŃSKA
  • Obszczina jako prototyp ustroju idealnego w myśli narodnickiej
  • 
    BARTOSZ HORDECKI
  • Konserwatywny romantyzm - źródło komunizmu rosyjskiego?
  • 
    ANNA KURKIEWICZ
  • Dialektyka prawdy w rosyjskim imperium
• 
  III. MONSTRUM ROZSZALAŁE, CZYLI O DESTRUKTYWNYM WPŁYWIE KOMUNIZMU NA KULTURĘ
• 
  
  • 
    MONIKA POPOW
  • Ci, którzy Torę zamienili na Manifest Komunistyczny - portrety żydowskich komunistów w rosyjskiej literaturze żydowskiej
  • 
    AGATA DOLACIŃSKA
  • Literatura wobec komunizmu. Wpływ systemu na losy i twórczość rosyjskich pisarzy i poetów
  • 
    KAROLINA MAZUREK
  • Rosyjski Kościół Prawosławny a rewolucja bolszewicka
  • 
    PAULINA CYNALEWSKA-KUCZMA
  • Straty w rosyjskiej architekturze cerkiewnej w okresie komunizmu
  • 
    ANNA KURKOWIAK
  • Polityka antyreligijna Rosji Radzieckiej i ZSRR w latach 1918-1991
• 
  IV. MARKSIZM ZAFAŁSZOWANY, CZYLI O WYPACZANIU IDEI
• 
  
  • 
    OLGA NADSKAKUŁA
  • Socjalizm w jednym kraju - znacjonalizowany komunizm w ojczyźnie internacjonalizmu
  • 
    ANDRZEJ W. NOWAK
  • Komunizm a ambiwalencje nowoczesności
  • 
    IVAN PESHKOV
  • Razem i osobno. Harbiński głos w debacie nad azjatyckim sposobem produkcji
• 
  V. POLSCY MYŚLICIELE O MARKSIZMIE I ROSYJSKIM KOMUNIZMIE
• 
  
  • 
    EDWARD JELIŃSKI
  • Rewolucja rosyjska a polska myśl socjalistyczna (na wybranych przykładach)
  • 
    MAREK FIGURA
  • Studnicki o Rosji i rosyjskim komunizmie