Głównym zagadnieniem podejmowanym w ramach tomu jest fenomen paidei (gr. παιδεία) – czyli wzorca doskonałości człowieka, do którego należało dążyć w procesie kształtowania jednostki – odczytywany w dwóch szczególnych kontekstach: po pierwsze, doświadczenia pandemii koronawirusa SARS-CoV-2, po drugie zaś – obserwowanej współcześnie ekspansji technologii komunikacyjno-informacyjnych, które przejmują funkcję dawnych osobowych wzorów i instytucjonalnych strategii wychowawczych. Tym samym tytułowe „czasy zarazy” należy odczytywać nie tylko dosłownie, ale także – a może przede wszystkim – metaforycznie, jako kondycję współczesnego człowieka. 

Doświadczenie historyczne wskazuje wszelako, że czasy kryzysu mogą nieść w sobie zalążek nadziei, prowadzić ku przebudzeniu, odnowie, lepszemu jutru. „Koronakryzys” obnażył wiele aspektów natury ludzkiej w całej jej szlachetnym, a także ułomnym wymiarze, zmienił oblicze codzienności, wprowadzając nowe formy funkcjonowania społecznego i kontaktów międzyludzkich. 

Cóż zatem możemy zrobić, by uniknąć zagrożeń, które sprowadziła na nas pandemia Covid-19, a dostrzec szanse, które się z nią wiążą, i umieć je wykorzystać? – to naczelne pytanie, jakie zadają Autorzy, zastanawiając się nie tylko nad tym, jak nauczać podczas pandemii, ale też – a może przede wszystkim – czy pandemia może nas czegoś nauczyć, ukształtować, otworzyć na niedostrzegane dotąd obszary egzystencji i duchowości?

Słowo wstępne

PAIDEIA – KONTEKSTY HISTORYCZNE I FILOZOFICZNE

Kazimierz Ilski
Paideia Wernera Jaegera

Jędrzej Nowacki
Św. Ambroży jako paideutes – list dydaktyczny do Konstancjusza

Anna Grzegorczyk
Splot paidei i metanoi w refleksji Edyty Stein

Paweł Siek
Wychowanie do wczucia u Edyty Stein – możliwość czy konieczność w czasie (po) pandemii

Maria Małgorzata Baranowska
O pocieszeniu, jakie daje filozofia

LEKCJE PANDEMII

Szczepan Cofta, Daria Springer
Medycy w czasach zarazy – o zmianach w funkcjonowaniu szpitali i systemu opieki zdrowotnej podczas pandemii Covid-19

Hanna Suchocka
Wyzwania prawne związane z pandemią i stanami nadzwyczajnymi

Danuta Smołucha
Internet i jego rola w życiu społecznym i religijnym Polaków w dobie pandemii

Bartosz Kirchner, Remigiusz T. Ciesielski
Problem uczestnictwa w liturgii w czasie pandemii koronawirusa

KSZTAŁTOWANIE CZŁOWIEKA XXI WIEKU

Jerzy Kopania
Edukacja w perspektywie transhumanistycznej

Jadwiga Guerrero van der Meijden
O potrzebie filozoficznej edukacji dzieci w dobie Internetu

Joanna Kiersztejn, Tomasz Zgoła
Citizen science jako nowa forma współ-partycypacji i współ-bycia, czyli nowatorski program badawczy dla szkół

Violetta Julkowska
Narracja i edukacja w czasie pandemii. O idei i realizacji projektu Wielkopolski Dek@meron 2020

MISTRZOWIE PAIDEI

abp Marek Jędraszewski
Paideutes uwięziony – Kardynał Stefan Wyszyński

Lidia Witkowska FSK
Duchowość na dzisiejsze czasy – Błogosławiona Matka Elżbieta Czacka

Małgorzata Grzywacz
O paidei dla Amazonii. Przypadek Dorothy Stang (1931-2005)

Noty o autorach

The main issue dealt with in this volume is the phenomenon of paideia (Gr. παιδεία) - that is, the model of human perfection to be pursued in the process of shaping the individual. Here, this is interpreted in two particular contexts: firstly, the experience of the SARS-CoV-2 coronavirus pandemic, and secondly, the expansion of communication and information technologies observed today, which are taking over the function of old personal models and institutional educational strategies. Thus, the ‘times of epidemic' in the title should be interpreted not only literally but also - and perhaps primarily - metaphorically, as the condition of modern man. 

However, historical experience shows that times of crisis can carry the seed of hope, leading to an awakening, renewal, a better tomorrow. The "Coronacrisis" has exposed many aspects of human nature in all its noble, and flawed, dimensions; it has changed the face of everyday life by introducing new forms of social functioning and human contact. 

What, then, can we do to avoid the dangers that the Covid-19 pandemic has brought upon us, and to recognise the opportunities that grow out it and know how to take advantage of them? This is the central question we pose in this volume, reflecting not only on how to teach during a pandemic, but also, and perhaps most importantly, can a pandemic teach us something, shape us, open us up to hitherto unseen areas of existence and spirituality?