Mimo iż medycyna dąży do tego, by cierpienie wyeliminować, albo choć zminimalizować, jeśli nie jest to możliwe, natomiast humanistyka i rozmaite jej dyscypliny – filozofia, antropologia, teologia, nauki o kulturze – starają się nadać cierpieniu sens, odnosząc je do jakiegoś wyższego porządku albo skupiając się na egzystencjalnej kondycji cierpiącej jednostki, łączność między tymi dwoma światami jest znacznie większa i głębsza, niż skłonni byśmy byli przypuszczać – czego zresztą dowodzą zebrane w niniejszym tomie teksty.
Wydanie podwójnego numeru podyktowane było ogromnym bogactwem materiału, znacząco przekraczającego ramy jednego tomu – co wskazuje, z jak istotnym i płodnym badawczo zagadnieniem tu się spotykamy. Numer składa się z czterech części. W pierwszej z nich dominantę stanowi perspektywa medyczna, aczkolwiek autorzy każdorazowo stronią od redukcjonizmu właściwego niektórym obszarom nauk ścisłych i rozszerzają swe rozważania o szerszą, humanistyczną perspektywę. W części drugiej cierpienie ujmowane jest z perspektywy teologicznej oraz religijnej. W kolejnej części cierpienie rozpatrywane jest z perspektywy filozoficznej. Tematyka ta – na co wskazują zebrane tu teksty, stanowiące zapewne niewielki wyimek możliwych ujęć i analiz badawczych – nurtowała myślicieli każdej praktycznie epoki. Ostatnia część numeru skupia się na cierpieniu uobecnianym w wybranych kontekstach historycznych oraz tekstach kultury.
Już podczas końcowych prac nad przygotowaniem tomu do redakcji dotarła tragiczna informacja o śmierci profesora Jacka Łuczaka – jednego z prekursorów opieki paliatywno-hospicyjnej w Polsce, całe swe życie oddanemu służbie chorym i umierającym. Dlatego tom poświęcony został Jego pamięci.

Pan Profesor Jacek Łuczak pomagał – służąc innym – oswajać śmierć. Teraz ona oswoiła Jego. Zaszczytem było dla nas to, że postać Pana Profesora włączyła się w tak cenny łańcuch pokoleń Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego w Poznaniu: na początku drogi zawodowej – w kontekście kardiologii, a także w najważniejszej na pewno, twórczej części – w ramach Hospicjum Palium. To także w naszych murach – przy naszej opiece – nastąpiło

przejście…

Drogi Panie Profesorze! Jako dziedzictwo powinniśmy ocalać w sztuce medycznej to, co najistotniejsze: kompetencję, ale także – obecność, współczucie, spojrzenie, dotyk, zaufanie.

Profesor Jacek Łuczak stał na czele pewnej medycznej krucjaty, która była zbieżna z czasami Solidarności, a także dokonała się w epoce narastającej świadomości godności człowieka, wyrastającej w znacznej mierze z nurtów nauki chrześcijańskiej, w tym wkładu filozoficznego Jana Pawła II. Z tej ofensywy, związanej z tworzeniem opieki paliatywno-hospicyjnej, możemy być w Polsce dumni. Dzięki niej udało się powrócić do holistycznej troski o człowieka i przywrócić jego Osobę w centrum działań medycyny. Przywołać troskę o dobrą komunikację, o skupienie się na objawach, które wymagają ukojenia, dostrzec wszelkie wymiary cierpienia, nie tylko fizycznego, ale i duchowego. Rozwój opieki hospicyjno-paliatywnej w Polsce wyraża sobą zachowanie szczególnej wrażliwości na wartość ludzkiego życia.

Profesor Jacek Łuczak – wraz z księdzem Eugeniuszem Dutkiewiczem w Gdańsku, a także księdzem Ryszardem Mikołajczakiem i Hospicjum św. Jana Kantego w Poznaniu – stał na czele tej ofensywy. Jego rola w tworzeniu polskiej opieki paliatywno-hospicyjnej jest kluczowa. Zawdzięczamy Mu zaproszenie do współpracy szerokiego grona osób z Poznania, całego regionu, a także Polski, oraz stworzenie materialnych podstaw tej dyscypliny, których wyrazem jest Hospicjum Palium. Należy dodać, że działalność Profesora Łuczaka spotykała wiele oporu i niechęci. Wymagała łamania schematów i barier – co Profesor przez całe swoje życie wytrwale czynił, wierny Swemu dziełu i ufny w jego wartość.

Odpoczywaj w pokoju. Bądź okryty p ł a s z c z em (palium).