Nowatorska publikacja z zakresu kanonicznego prawa małżeńskiego, ukazująca istotę małżeństwa chrześcijańskiego w nauczaniu różnych autorów kościelnych zajmujących się małżeństwem. Dziś prawo kanoniczne, a szczególnie małżeńskie, znów odnajduje swoje miejsce w programach nauczania na wydziałach prawa i administracji i na wydziałach teologicznych. Naprzeciw temu zapotrzebowaniu wychodzi prezentowana książka, która swoją treścią wpisuje się w nurt publikacji podejmujących ten ważny i doniosły temat. Oryginalność monografii leży w perspektywie prawnej, w której autor prowadzi debatę polegającą na zadawaniu pytań i słuchaniu odpowiedzi poszczególnych autorów dwudziestu wieków chrześcijaństwa.

The aim of this study is to present the essence of the Christian marriage. The author wants to bring closer the essence of the Christian marriage in the ontological sense, i.e. to capture the element thanks to which the Christian marriage is just the marriage. The main thesis of this monograph is a statement that the Christian marriage creates a certain legal relation which is formed by Christ's and the Church's mystery. This relation between those who have been christened is a sacrament. Thus the essence of the Christian marriage is a permanent sacramental relation.

• Wstęp
• 
  Rozdział pierwszy
• Starożytne fundamenty chrześcijańskiej doktryny małżeńskiej
• 
  
  • I. Dziedzictwo świata antycznego
    • 1. Wpływ prawa rzymskiego
    • 2. Prawo rzymskie a chrześcijaństwo
  • II. Apostolski i patrystyczny obraz małżeństwa
    • 1. Małżeństwo Adama i Ewy zapowiedzią Tajemnicy Chrystusa
    • 2. Tajemnica Chrystusa w małżeństwie chrześcijańskim
    • 3. Jedność i nierozerwalność małżeństwa
    • 4. Świętość małżeństwa
• 
  Rozdział drugi
• Istota małżeństwa we wczesnej scholastyce
• 
  
  • I. Dziedzictwo św. Augustyna
  • II. Zgoda małżeńska i dopełnienie istotą małżeństwa
  • III. Małżeństwo wspólnotą
  • IV. Małżeństwo sakramentem
    • 1. Małżeństwo początków a małżeństwo chrześcijańskie
    • 2. Małżeństwo nieochrzczonych
    • 3. Oddzielenie sakramentu od małżeństwa
• 
  Rozdział trzeci
• Wielkie syntezy teologiczno-prawne średniowiecza
• 
  
  • I. Św. Bonawentura i wieczysty węzeł
    • 1. Boskie pochodzenie małżeństwa
    • 2. Wieczysty węzeł istotą małżeństwa
    • 3. Zgoda małżeńska i dopełnienie
    • 4. Łaska sakramentalna
    • 5. Nierozerwalność węzła małżeńskiego
  • II. Św. Albert Wielki i jedność znaku sakramentalnego
    • 1. Potrójne ustanowienie małżeństwa
    • 2. Istota i znaczenie małżeństwa
    • 3. Zgoda małżeńska i dopełnienie
  • III. Św. Tomasz z Akwinu i jedno ciało
    • 1. Boskie pochodzenie małżeństwa
    • 2. Małżeństwo jako relatio ad unum
    • 3. Natura sakramentalna małżeństwa
    • 4. Nierozerwalność związku małżeńskiego
    • 5. Jedność
  • IV. Natura sakramentalna rozumiana jako element dodatkowy w małżeństwie
• 
  Rozdział czwarty
• Sobór Trydencki
• 
  
  • I. Małżeństwo sakramentem Kościoła
  • II. Małżeństwo naturalne a małżeństwo chrześcijańskie
  • III. Rola dopełnienia
  • IV. Udział świętych szafarzy
  • V. Istotne przymioty małżeństwa in facto esse
• 
  Rozdział piąty
• Sakrament małżeństwa w epoce potrydenckiej
• 
  
  • I. Rola zjednoczenia fizycznego
  • II. Tajemnica Chrystusa i Kościoła pozbawiona znaczenia w małżeństwie
    • 1. Kontraktowa natura małżeństwa
    • 2. Sakramentalność małżeństwa
    • 3. Naturalizacja węzła małżeńskiego
  • III. Kontrakt istotą małżeństwa
    • 1. Małżeństwo instytucją naturalną
    • 2. Kontrakt a sakrament
    • 3. Nierozerwalność małżeństwa
  • IV. Wieczysty węzeł jako istota małżeństwa
    • 1. Natura sakramentalna małżeństwa
    • 2. Zgoda małżeńska i dopełnienie
    • 3. Wieczysty węzeł małżeński istotą małżeństwa
    • 4. Kontynuatorzy doktryny scholastycznej
• 
  Rozdział szósty
• Sekularyzacja małżeństwa
• 
  
  • I. Regalizm o małżeństwie
  • II. Jurysdykcja państwa nad małżeństwem
  • III. Małżeństwo cywilne
• 
  Rozdział siódmy
• Doktryna kanoniczna małżeństwa leżąca bezpośrednio u podstaw Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku
• 
  
  • I. Małżeństwo i Ciało Mistyczne Chrystusa
    • 1. Charakter nadprzyrodzony i istota małżeństwa
    • 2. Sakramentalność małżeństwa
    • 3. Małżeństwo rzeczywistą relacją związku Chrystusa z Kościołem
    • 4. Łaska sakramentu małżeństwa
  • II. Św. Alfons Maria Liguori o istocie małżeństwa
  • III. Podwójna istota małżeństwa
  • IV. Kodeks Prawa Kanonicznego z 1917 roku
• 
  Rozdział ósmy
• Komentatorzy Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku
• 
  
  • I. Małżeństwo kontraktem lub instytucją
    • 1. Koncepcja kontraktowa
    • 2. Koncepcja instytucjonalna
  • II. Istota małżeństwa identyfikowana z przedmiotem kontraktu
    • 1. Przyczyna i istota małżeństwa
    • 2. Istota małżeństwa in fieri i przedmiot zgody małżeńskiej
      • 3. Istota małżeństwa in facto esse
      • 3.1. Węzeł małżeński identyfikowany z prawem do ciała
      • 3.2. Trwałość węzła małżeńskiego
      • 3.3. Niedoskonałości dotychczasowych rozwiązań
  • III. Istota małżeństwa w relacji do celów małżeństwa
    • 1. Istota a personalistyczne cele małżeństwa
      • 1.1. Osłabienie celu głównego
      • 1.2. Znaczenie miłości małżeńskiej
      • 1.3. Hierarchia celów małżeńskich
      • 1.4. Interwencja Magisterium Kościoła
    • 2. Rozróżnienie między istotą a celami małżeństwa
    • 3. Dążenie do zrodzenia potomstwa istotą małżeństwa
    • 4. Dążenie do osiągnięcia celów małżeńskich strukturą porządkową istoty
  • IV. Istota małżeństwa a prawo małżeńskie
    • 1. Złożoność małżeństwa in facto esse
    • 2. Istota węzła
• 
  Rozdział dziewiąty
• Sobór Watykański II
• 
  
  • I. Konstytucja Gaudium et spes o małżeństwie
  • II. Personalistyczna koncepcja małżeństwa
    • 1. Zastąpienie pojęcia kontrakt przez przymierze
    • 2. Głęboka wspólnota życia i miłości
  • III. Znaczenie miłości w małżeństwie
  • IV. Małżeństwo trwałym sakramentem
    • 1. Świętość małżeństwa
    • 2. Sacramentum permanens
  • V. Cele małżeństwa
• 
  Rozdział dziesiąty
• Posoborowa debata na temat istoty i celów małżeństwa
• 
  
  • I Wspólnota życia i miłości istotą małżeństwa
    • 1. Brak znaczenia prawnego miłości w małżeństwie
    • 2. Miłość jako element prawny małżeństwa
      • 2.1. Wzajemna pomoc i środek przeciwko pożądliwości istotą małżeństwa
      • 2.2. Miłość małżeńska, zrodzenie i wychowanie potomstwa wspólnym celem
      • małżeństwa
      • 2.3. Miłość identyfikowana z samym małżeństwem
      • 2.4. Istota małżeństwa rozumiana jako dążenie do jedności męskości i kobiecości
    • 3. Wspólnota życia identyfikowana z małżeńską miłością
      • 3.1. Wspólnota życia a uczucie małżeńskie
      • 3.2. Wspólnota życia i miłość życzliwości
      • 3.3. Wspólnota życia jako istotne prawo-obowiązek
    • 4. Jan Paweł II o miłości małżeńskiej
  • II. Struktura prawna małżeństwa
    • 1. Definicja małżeństwa
    • 2. Istota małżeństwa
    • 3. Natura sakramentalna małżeństwa
    • 4. Miłość małżeńska
    • 5. Wspólnota życia i miłości
  • III. Przedmiot zgody małżeńskiej i istota małżeństwa
    • 1. Ciągłość i zakres zasady konsensualnej
    • 2. Rozróżnienie pomiędzy przedmiotem materialnym a formalnym zgody małżeńskiej
    • 3. Odpowiedź personalistyczna
• 
  Rozdział jedenasty
• Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku i Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich z 1990 roku
• 
  
  • I. Kodeksowe sformułowania
  • II. Małżeńskie przymierze
    • 1. Zgoda małżeńska
    • 2. Charakter międzyosobowy zgody małżeńskiej
  • III. Wspólnota całego życia
  • IV. Sakramentalność małżeństwa
  • V. Cele małżeństwa
• 
  Rozdział dwunasty
• W czym tkwi istota chrześcijańskiego małżeństwa - próba odpowiedzi
• 
  
  • I. Zagrożenia płynące z formy kanonicznej
  • II. Sakramentalność ograniczona do istotnego elementu
  • III. Małżeństwo trwałym sakramentem od samego początku
    • 1. Małżeństwo początków i jego odnowienie
    • 2. Istota rozważana z punktu widzenia natury sakramentalnej małżeństwa
    • 3. Relacja sakramentalna istotą chrześcijańskiego małżeństwa
    • 4. Bonum sacramenti i esse małżeństwa
  • IV. Doktryna małżeńska encykliki Arcanum Divinae Sapientiae i adhortacji apostolskiej Familiaris consortio
    • 1. Małżeństwo początków
    • 2. Wyjątkowość sakramentu małżeństwa
    • 3. Sakramentalny węzeł istotą chrześcijańskiego małżeństwa
• 
  Wnioski i zakończenie
• 
  Wykaz skrótów
• 
  Bibliografia
• 
  Indeks autorów omawianych w książce
• 
  What is a Christian marriage? The essence of Christian marriage in the light of Church law (Summary)
• 
  Święta Rodzina