Cierń nostalgii to jedyna w swoim rodzaju antologia liryki światowej, zawierająca wiersze o miłości, życiu i śmierci pisane w różnych epokach i krajach. Łączy je refleksja nad sensem istnienia, poczucie nieodwracalności losu i melancholia. Utworom oryginalnym towarzyszą przekłady pióra Jerzego Danielewicza. Zebranie w jednej książce zbliżonych tematycznie wierszy około 80 poetów tworzących w różnych językach i czasach (od VII wieku p.n.e. do III wieku n.e. oraz w wiekach XIII–XXI) z pewnością ułatwi miłośnikom poezji dostęp do tych nie zawsze łatwo osiągalnych utworów, z których wiele zasługuje na miano arcydzieł.

Przedmowa

Conrad Aiken (1889–1973)
Discordants I. (Bread and Music) / Dysharmonie I.
(Chleb i muzyka)
All lovely things / Wszystko, co piękne

Rafael Alberti (1902–1999)
Invitación Al Aire / Zaproszenie na powietrze
Balada de lo que el viento dijo / Ballada o tym, co powiedział wiatr

Anakreont (VI/V wiek p.n.e.)
360 ὦ παῖ παρθένιον βλέπων / Chłopcze, co wzrokiem spoglądasz
dziewczęcym
395 πολιοὶ μὲν ἡμὶν ἤδη / Oszronione mam już skronie

Anakreontyki (I wiek p.n.e. lub n.e. do V/VI wieku)
8 Οὔ μοι μέλει τὰ Γύγεω / Nie dbam o skarby Gygesa
40 ᾿Επειδὴ βροτὸς ἐτύχθην / Zrodzony śmiertelnym – muszę

Maya Angelou (1928–2014)
When you come to me / Kiedy przychodzisz do mnie
Refusal / Odmowa

Anonimowe greckie epigramy nagrobne (przykłady z I–III wieku n.e.)
292 τέσσαρα τέκνα λιπὼν Νικήφορος / Ja, Nikeforos, tu leżę
335 τέκνον ἐμὸν Παῦλα / Paulo, moja córeczko
399 οὐκ ἔθανες, Πρώτη / Ty nie umarłaś, Prote

Guillaume Apollinaire (1880–1918)
L’Adieu / Pożegnanie
Le départ / Odejście
Nocturne / Nokturn

Archiloch (VII wiek p.n.e.)
13 κήδεα μὲν στονόεντα Περίκλεες / Choć ni gród, Peryklesie
19 οὔ μοι τὰ Γύγεω / Nie dbam zupełnie o skarby Gygesa
128 θυμέ, θύμ’, ἀμηχάνοισι κήδεσιν / Serce, serce zatrwożone
130 τοῖς θεοῖς †τ’ εἰθεῖάπαντα / Wszystko jest dla bogów proste
133 οὔτις αἰδοῖος μετ’ ἀστῶν / Nikt po śmierci czcią i sławą

Félix Arvers (1806–1850)
Un secret (Sonnet d’Arvers) / Sekret (Sonet Arversa)

Ingeborg Bachmann (1926–1973)
Die große Fracht / Wielkie brzemię

Théodore de Banville (1823–1891)
À ma mère / Mojej matce

Charles Baudelaire (1821–1867)
Le Guignon / Zły los
Le Léthé / Lethe
Les Ténèbres / Ciemności
Le Mort Joyeux / Radosna śmierć

Gustavo Adolfo Bécquer (1836–1870)
Rima XXI Qué es poesía / Wiersz XXI Co jest poezją
Rima LIII Volverán las oscuras golondrinas / Wiersz LIII
Powrócą ciemne jaskółki

Joachim du Bellay (1522–1560)
Sonnet CXIII Si notre vie est moins qu’une journée / Sonet
CXIII Jeżeli nasze życie mniej niż dzień w wieczności

William Blake (1757–1827)
The Sick Rose / Chora róża
The Blossom / Kwiecie

Aleksander Błok (1880–1921)
Dolor ante lucem / Dolor ante lucem
Вхожу я в темные храмы / Wchodzę do ciemnych chramów

Jorge Luis Borges (1899–1986)
Final del año / Koniec roku
El instante / Moment
Las cosas / Przedmioty

Jules Breton (1827–1906)
Les Ruines / Ruiny
Elizabeth Barrett Browning (1806–1861)
A Thought For A Lonely Death-Bed / Myśl dla samotnej na
łożu śmierci

Iwan Bunin (1870–1953)
Синие обои полиняли / Niebieska tapeta wyblakła
Настанет день — исчезну я / Nadejdzie taki dzień – zniknę ja
Призраки / Duchy

Christine Busta (1915–1987)
Epitaph / Epitafium
Geheimnis / Tajemnica

Isabelle Callis-Sabot (1958–)
Au-delà des soupirs / Ponad granicą westchnienia
Poème au temps qui passe / Wiersz o przemijaniu czasu
Nostalgie / Nostalgia

Giorgio Caproni (1912–1990)
Preghiera / Modlitwa
Epilogo / Epilog
Generalizzando / Uogólniając
Ricordo / Pamiętam

André Chénier (1762–1794)
Ainsi le jeune amant / Tak więc młody kochanek

Carolina Coronado (1820–1911)
¡Oh, cuál te adoro! / O, jakże cię uwielbiam
Nada resta de ti / Nic nie zostało z ciebie

Marina Cwietajewa (1892–1941)
Так будет / Tak będzie
Реквием / Requiem

Gabriele D’Annunzio (1863–1938)
Stringiti a me / Przywrzyj do mnie
Un ricordo / Wspomnienie

Dante Alighieri (1265–1321)
Tanto gentile e tanto onesta pare / Tak szlachetną i pełną godności
się zdaje

Jules Delavigne (1962–)
Lourde légèreté / Ciężka lekkość

Emily Dickinson (1830–1886)
Remorse – is Memory – awake – / Ból Sumienia – to Pamięć –
co czuwa –
I like a look of Agony / Lubię widok Agonii
If This Is “Fading” / Jeśli to jest „zagasanie”
’Tis Not That Dying Hurts Us So / To nie Umieranie rani nas
tak bardzo

Gawriił Dierżawin (1743–1816)
Река времен в своем стремленьи / Rzeka czasów w swym
rwącym dążeniu

John Dryden (1631–1700)
Happy The Man / Szczęśliwy ten człowiek
One Happy Moment / Jedna szczęśliwa chwila

Joseph von Eichendorff (1788–1857)
Mondnacht / Księżycowa noc
Der Einsiedler / Pustelnik
In der Fremde / W obcym kraju

Thomas Stearns Eliot (1888–1965)
Song / Pieśń

Ugo Foscolo (1778–1827)
In morte del fratello Giovanni / Na śmierć brata Giovanniego

Erich Fried (1921–1988)
Ohne dich / Bez ciebie
Dann / Wtedy

Louis Fürnberg (1909–1957)
Raron. An Rilkes Grab / Raron. Nad grobem Rilkego

Andreas Gryphius (1616–1664)
Menschliches Elende / Nędza ludzka

Guido Guinizelli (po 1230 – ok. 1276)
Vedut’ho la lucente stella diana / Gwiazdę poranka świetlistą
ujrzałem

Albrecht Haushofer (1903–1945)
Mutter / Matka

Heinrich Heine (1797–1856)
Am fernen Horizonte / Na dalekim horyzoncie
Allnächtlich im Traume / Każdej nocy we śnie
Der Tod das ist die kühle Nacht / Śmierć to jest chłodna noc

Hermolochos (2. połowa IV wieku p.n.e.)
846 ἀτέκμαρτος ὁ πᾶς βίος / Nieodgadniona każda pora życia

Hermann Hesse (1877–1962)
Im Altwerden / Gdy się starzejemy
Altwerden / Starość
Bekenntnis / Wyznanie
Stufen / Stopnie

Horacy (65–8 p.n.e.)
Carmina II 14 / Pieśni II 14

Alfred Edward Housman (1859–1936)
On the Idle Hill of Summer / Na leniwym wzgórzu lata

Peter Huchel (1903–1981)
Bericht des Pfarrers vom Untergang seiner Gemeinde / Relacja
duszpasterza z zagłady jego gminy

Ibykos (VI wiek p.n.e.)
286 ἦρι μὲν αἵ τε Κυδώνιαι / Wiosną tylko kydońskie kwitną
jabłonie

Siergiej Jesienin (1895–1925)
Не жалею, не зову, не плачу / Nie żałuję, nie wołam, nie płaczę 180
Что прошло — не вернуть / Co minęło — nie wróci

Mascha Kaléko (1907–1975)
Memento / Memento

Kallimach (III wiek p.n.e.)
Epigrammata, 2 Εἶπέ τις, ῾Ηράκλειτε, τεὸν μόρον / Epigramy,
2 Ktoś mi los twój wyjawił

Katullus (ok. 84 – po 54 p.n.e.)
Carmina, 2 Passer, deliciae meae puellae / Pieśni, 2 Wróblu,
rozkoszy ty mojej dziewczyny

Friedrich Gottlieb Klopstock (1724–1803)
Der Tod / Śmierć

Alphonse de Lamartine (1790–1869)
Le papillon / Motyl
Le lézard (Le lézard sur les ruines de Rome) / Jaszczurka
(Jaszczurka na ruinach Rzymu)

Else Lasker-Schüler (1869–1945)
Mein blaues Klavier / Mój błękitny fortepian

Leonidas z Tarentu (III wiek p.n.e.)
Epigrammata AP VII 472 Μυρίος ἦν, ὤνθρωπε, χρόνος / Epigramy
AP VII 472 Czas niezmierzony upłynął

Giacomo Leopardi (1798–1837)
L’infinito / Nieskończoność

Bianca Madeccia (1962–)
Quindi per prima cosa / A więc najpierw

Edgar Lee Masters (1868–1950)
Rain in My Heart / Deszcz w mym sercu

Edna Millay (1892–1950)
Lament / Lament
Elegy Before Death / Elegia przedśmiertna
Passer Mortuus Est / Passer mortuus est

William Morris (1834–1896)
Verses for Pictures / Wiersze na obrazy
Day / Dzień
Night / Noc
Winter / Zima

Alfred de Musset (1810–1857)
Tristesse / Smutek
À George Sand (I) / Do George Sand (I)

Ogden Nash (1902–1971)
Old Men / Starcy

Pablo Neruda (1904–1973)
Soneto XXXIX Cuando yo muera / Sonet XXXIX Kiedy umrę

Giovanni Pascoli (1855–1912)
Novembre / Listopad

Borys Pasternak (1890–1960)
Никого не будет в доме / Nikogo w domu nie będzie
Зимняя ночь / Zimowa noc

Cesare Pavese (1908–1950)
Verrà la morte e avrà i tuoi occhi / Przyjdzie śmierć i będzie
miała twoje oczy
Tu sei come una terra / Jesteś jak ziemia

Francesco Petrarca (1304–1374)
Sonetti XXXV Solo et pensoso / Sonety XXXV Samotny, zadumany

Sylvia Plath (1932–1963)
Edge / Krawędź

Posejdippos (III wiek p.n.e.)
Epitymbia / Epigramy nagrobne
45 ἡ Μαραθη[νὴ τῆιδ]ε / [Tu Korinna] z Marathos
49 ὀξέα κωκ]ύ̣ουϲα Φιλαίνιον / [Głośno pła]cząc Filajnion
61 ἴϲχε πόδαϲ παρὰ ϲῆμα / Zatrzymaj się przy grobie

Salvatore Quasimodo (1901–1968)
Nessuno / Nikt
Uomo del mio tempo / Człowiek moich czasów
Natale / Boże Narodzenie

Rainer Maria Rilke (1875–1926)
Herbst / Jesień
Ce soir mon coeur fait chanter / W ten wieczór me serce
wznieca
Du meine heilige Einsamkeit / Moja ty święta samotności

Pierre de Ronsard (1524–1585)
Quand vous serez bien vieille / Gdy będziesz staruszką

Christina Rossetti (1830–1894)
‘Summer is Ended‛ / „Lato się skończyło”
After death / Po śmierci
Echo / Echo

Berardino Rota (1507–1575)
Giaceasi donna languidetta e stanca / Spoczywała ma pani
słaba i znużona

Safona (VII/VI wiek p.n.e.)
16 Ο]ἰ μὲν ἰππήων στρότον, οἰ δὲ πέσδων / Ci mówią: „jeźdźcy”,
tamci zaś „piechota”
55 κατθάνοισα δὲ κείσηι / Kiedy już spoczniesz, umarła

Simonides (VI/V wiek p.n.e.)
520 ἀνθρώπων ὀλίγον μὲν / Wątłe są siły człowiecze
521 ἄνθρωπος ἐὼν μή ποτε φάσηις / Nie mów nigdy – człowiecze 266
531 τῶν ἐν Θερμοπύλαις θανόντων / Tym, co w wąwozie termopilskim
legli
541 τό τ]ε̣ καλὸν κρίνει τό τ’ αἰσχρόν / [Czas] odróżnia to, co
piękne, od brzydoty
579 ἐστί τις λόγος / Wieść niesie, że
Elegeiai, 19 ἓν δὲ τὸ κάλλιστον Χῖος ἔειπεν ἀνήρ /Elegie, 19
Jedno najpiękniej mąż z Chios powiedział

Fiodor Tiutczew (1803–1873)
Хотел бы я, чтобы в своей могиле / Mam takie pragnienie,
bym kiedyś w mogile
Как ни тяжел последний час / Niechby najbardziej nawet
była ciężka
Сижу задумчив и один / Siedzę w zadumie samotny

Giuseppe Ungaretti (1888–1970)
La madre / Matka
Agonia / Agonia

William Butler Yeats (1865–1939)
When You are Old / Gdy będziesz stara

Objaśnienia

Od tłumacza

Noty o autorach i wydaniach utworów

Cierń nostalgii (The Thorn of Nostalgia) is a unique anthology of world lyric poetry, containing poems about love, life and death written in different epochs and countries. What they have in common is reflection on the passing of time and the meaning of existence, a sense of the irreversibility of fate and melancholy. The original works are accompanied by translations by Jerzy Danielewicz. Collecting in one book similar thematically poems of about 80 poets writing in different languages and times (from the 7th century BC to the 3rd century AD and in the 13th-21st centuries) will certainly facilitate the access of poetry lovers to these not always easily accessible works, many of which deserve to be called masterpieces.