WYRÓŻNIENIE w 62. Konkursie Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek „Najpiękniejsze Polskie Książki 2021”, 2022.

Książka Refugia. (Prze)trwanie transgatunkowych wspólnot miejskich zachęca do rozpoznawania nieoczywistych relacji między gatunkami oraz do spekulowania na temat możliwości ich zaistnienia i rozwoju. Wskazuje na potrzebę troski i wsparcia dla wielogatunkowych wspólnot miejskich, odpowiadając na pytania o to, kto spośród ludzi i nie-ludzi znajduje obecnie schronienie w mieście. Na jakich warunkach i w jakim zakresie? Czy to właśnie miasta stają się refugiami również dla rzadkich, ginących czy zagrożonych gatunków i zanikających ekosystemów? Czy niechciane i niedoceniane formy życia mogą schronić się w mieście i ile mamy dla nich współczucia i gościnności? Czy można być w mieście bezpiecznym, pozostając bez własnego miejsca-domu-schronienia?

Publikacja jest wynikiem transdyscyplinarnych badań, w które włączone zostały projekty artystyczne traktowane tu jako działania wiedzotwórcze, oparte na swoistych metodach badawczych oraz sposobach komunikowania umożliwiających wyjście poza krąg specjalistów. Książka składa się z dwóch części, z których pierwsza Refugia. Transdyscyplinarne praktyki ciekawości mieści teksty naukowe skupione na rozmaitych przypadkach międzygatunkowych relacji tworzonych w miastach przez ludzkie i nie-ludzkie zwierzęta, rośliny, grzyby, glebę, architekturę etc. Druga część książki obejmuje wypowiedzi artystyczne w postaci wizualnej dokumentacji projektów zrealizowanych na wystawę Refugia. Strzeż (się) tych miejsc. Prezentowana tu sztuka umożliwia konstruowanie perspektyw odmiennych od tych generowanych w polu humanistyki czy nauk szczegółowych, jednak pozostających w bliskim kontakcie z tymi dziedzinami.

Monika Bakke

Wprowadzenie: Pod osłoną miejskiego nieba

Introduction: The Sheltering Sky of the City

Część I Part I

Refugia

Transdyscyplinarne praktyki ciekawości

Transdyscyplinary Practices of Curiosity

Andrzej W. Nowak

Warstwy odzyskiwania

Layers of Recovery

Elżbieta Rybicka

Nieużytki: redefinicje

Wastelands Redefined

Aleksandra Jach

Renaturalizacja jako narzędzie sztuki współczesnej:

Trafostacja Joanny Rajkowskiej

Renaturalization as a Tool of Contemporary Art:

Joanna Rajkowska’s Trafostation

Małgorzata Radkiewicz

Zielona karta dla roślin

Green Card for Plants

Andrzej Marzec

Grzyby jako hiperobiekty

Mushrooms as Hyperobjects

Agata Zuzanna Kowalewska

Mokre Miasto – żywe miasto.

Hybrydowe kultury poznańskich bobrów

Wet City – Living City:

Hybrid Cultures of Poznań Beavers

Marianna Szczygielska

Przyszłość zoo. Nowa kosmopolis

The Future of the Zoo: A New Cosmopolis

Część II Part II

Refugia

Strzeż (się) tych miejsc

Keep (Out of ) These Places

Jarosław Kozakiewicz

Zaburzenie horyzontalne

Horizontal Disorder

Michalina Bigaj

Kryzysowa książka kucharska

The Crisis Cookbook

Piotr C. Kowalski

Nienawiszcz I

Czujemy swoją obecność

We Can Feel Each Other’s Presence

Natalia Bażowska

Ślady

Traces

Piotr Kurka

Ich oczy świeciły w mroku jak płomienie świec

Their Eyes Shone Like Candle Flames in the Dark

Daniel Koniusz

bez tytułu (C.F.C.N.B)

untitled (C.F.C.N.B)

Jakub Czech

Chęch

Scrubland

Anna Siekierska

60 m n.p.m.

60 Meters Above See Level

Ogrodnicza akcja bezpośrednia:

wspólne sadzenie żonkili

Direct Gardening Action:

Communal Planting of Daffodils

Autorzy

Contributors

Refugia: The Survival of Urban Transspecies Communities encourages to us recognize the unexpected relations among species and to speculate about the possibility of their existence and development. It shows the need for care and support for multi-species urban communities by answering questions about the following: Which humans and non-humans may find refuge in the city? Under what conditions and to what extent? Are cities also becoming spaces of refuge for rare, endangered or endangered species and disappearing ecosystems? Can unwanted and underestimated life forms find refuge in the city, and how much compassion and hospitality do we have for them? Is it possible to be safe in the city without a place–home–shelter of one’s own?

The book is the result of transdisciplinary research, including knowledge-producing artistic projects, whose research and communication methodology enable us to go beyond specialist circles. The book consists of two parts, the first of which, Refugia: The Transdisciplinary Practice of Curiosity, includes scientific texts focusing on various cases of interspecies relationships created in cities by human and non-human animals, plants, fungi, soil, architecture, etc. The second part of the book includes artistic statements in the form of visual documentation of projects created for the exhibition Refugia: Keep (Out of) These Places. The art presented here makes it possible to construct perspectives different from those generated in the field of humanities or sciences, but remaining in close contact with these fields.