Książka prezentuje szerokie spektrum dramatycznych, często przemilczanych dziecięcych doświadczeń wojennych w wieku XX i XXI w różnych częściach świata (Polska, Białoruś, nazistowskie Niemcy, Hiszpania, Korea, Japonia, Rwanda, Sierra Leone, Syria), ich reprezentacji artystycznych, w tym również muzycznych. Bolesnym i trudnym tematem jest między innymi proceder rekrutowania dzieci do działań zbrojnych w konkretnych sytuacjach wojennych. Doświadczenia czasu wojny to problem nie tylko tych, którzy przeżyli, ale również następnych generacji – w tym tomie znaczące miejsce zajmuje więc kwestia pamięci i przepracowywania traumatycznych wydarzeń. Praca powstała w następstwie interdyscyplinarnej konferencji Dzieci i doświadczenie wojny. Wiek XX i XXI, stanowiąc kontynuację zainteresowania doświadczeniami wojennymi ludności cywilnej.

Wprowadzenie

Dzieci wojny w różnych stronach świata

Magdalena M. Baran, Dzieci, co mają skrzydła. Szkic o „najbardziej ludzkiej zbrodni”

Bożena Józefów-Czerwińska, Nazistowska ideologia, metody działania a losy młodych generacji w czasie II wojny światowej

Judyta Wachowska, Hiszpańskie przypadki dzieci wojną pokaleczonych: nowa powieść historyczna, pamięć i historia

Grażyna Strnad, Dzieci wojny koreańskiej w Polsce

Justyna Jaworowicz-Zimny, Reprezentacja wojennego doświadczenia dziecka w japońskiej kulturze popularnej i fanowskiej

Na wojnie. Fenomen dzieci-żołnierzy

Michał Jadwiszczok, Dzieci-żołnierze

Marzena Srebro, Dzieci-żołnierze. Aspekty prawne

Dzieci po wojnie. Kwestie pamięci

Inna Shved, Druga wojna światowa w ustnych opowieściach „dzieci wojennej Brześczyzny” (według zapisów z lat 2010–2018)

Małgorzata Grzywacz, Gdy nikt nie ma odwagi mówić. Demmin 1945 i później

Krzysztof Szwajca, Pamięć zbolała – o niemożności pamiętania Zagłady

Małgorzata Okupnik, Nazistowskie zbrodnie dzieciobójstwa. O rozliczeniowych książkach drugiego pokolenia

Rozmowa Magdaleny Sachy z Magdaleną Grzebałkowską, autorką książki 1945. Wojna i pokój

Dzieciom o wojnie

Jacek Konik, W poszukiwaniu odpowiedzi na najtrudniejsze pytania. Kilka uwag o działalności instytucji edukacyjnych i muzealnych w kontekście nauczania o Holokauście

Joanna Ostrowska, Performans wojenny. Strategie opowiadania dzieciom o wojnie w muzeach i miejscach pamięci

Artystyczne reprezentacje dziecięcego doświadczenia wojny

Beata Przymuszała, Dziecko i Zagłada – przedwczesna dojrzałość a/i dysocjacja

Agnieszka Kulig, Praktyka podmiotu etycznego w filmie Korczak Andrzeja Wajdy

Dziecko w obliczu wojny. Interpretacje muzyczne

Ewa Fabiańska-Jelińska, Kołysanka na fortepian solo (2019)

Maria Rutkowska, Kołysanka na fortepian solo Ewy Fabiańskiej-Jelińskiej – interpretacja odbiciem duszy…? 

Elżbieta Wasyłyk, Sen o domu

Dominik Puk, O przeklinaniu wojny przez Lidię Zielińską. Dźwiękowisko V: Nie podoba mi się to…

Noty o autorach

This volume gathers the proceedings of an interdisciplinary conference Children and the Wartime Experience. The 20th and the 21st Centuries, held in 2019 in Poznań and it followed up on the interest in the wartime experiences of civilians. The book is arranged thematically and offers a wide spectrum of dramatic and often overlooked wartime experiences of children in the twenty and twenty-first centuries in different parts of the world (Poland, Belarus, Nazi Germany, Spain, Korea, Japan, Rwanda, Sierra Leone, and Syria). It also gives an insight into the artistic and musical representations of these experiences and deals with such painful and difficult subject as the recruitment of children for combat in specific war situations. Wartime experiences are not only a problem for the survivors but also for the following generations and accordingly, the book deals with the issue of remembering and reworking the traumas of the past.