Nauka – niegdyś będąca źródłem pewności – dziś nie pełni tej roli w sposób nieproblematyczny. Postęp technologiczny, oprócz na-dziei, generuje lęki i niepokoje. Patrząc wstecz, nauka przyczyniła się do niewątpliwych sukcesów, ale jednocześnie stworzyła nie-znane wcześniej i nie dające się w pełni kontrolować zagrożenia. Ta dwuznaczność prowokuje dwie możliwe reakcje. Pierwsza z nich opiera się na antyracjonalnej krytyce nauki. Druga – to przyjęcie pozytywistycznej i scjentystycznej wizji nauki jako nieproblematycznego dobra.

Prezentowana książka jest próbą nakreślenia trzeciej drogi, unikającej czołobitności ujęć scjentystycznych, ale jednocześnie nie popadającej w irracjonalną krytykę. Śledzi różnego rodzaju kontrowersje, obecne również w kontekście polskim (ruch anty-szczepionkowy, ADHD, gender) i stara się uchwycić dynamikę tych sporów w perspektywie półperyferyjnej, ukazać kształt, jaki omawiane kontrowersje przyjmują, gdy znajdą się na naszym rodzimym gruncie.

Punktem wyjścia są rozwijane studia nad nauką i techniką (science and technology studies – STS), zrywające z uproszczonymi sposobami prezentacji tworzenia wiedzy. Nurt STS, jak i przed-stawiana książka, postulują, aby o nauce myśleć jak o wytwa-rzaniu, majsterkowaniu i zmaganiu się z niepewnością materii. Paradoksalnie, taki „obniżony” sposób mówienia o nauce, pozwala zmniejszyć lęki powodowane przez innowacje naukowe. Bez tego nie będziemy w stanie konkurować z „handlarzami” strachu, niepewności i irracjonalizmu.

Scientific and technological development raises social and political concerns. On the one hand, we have anti-rational critique, an expression of which is scepticism about vaccinations. On the other, there is reductive scientism, which sees science and technology in a non-problematic way. The authors of the book want to establish a third way, arguing that neither a far-reaching cri- tique nor a positivistic approach are sufficient to deal with the challenges of the present day. The points of departure are science and technology studies (STS) and world-systems theory. The book presents science not as something theory-based (as traditional philosophy of science tended to do), but rather as practice-based, something that is constructed, created, modified. It also focuses on the differences between the centre and peripheries in terms of the production of knowledge and scientific and social controversies. Examples of the latter are anti-vaccination movements, ADHD and the debate on gender.