Wykrystalizowanie się nowej formacji kulturowej nazwanej przez Zygmunta Baumana „ponowoczesnością” przejawia się w dynamizmie życia społecznego, trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu więzi międzyludzkich, próbach podważenia tradycyjnych wartości aksjologicznych. Wyzwaniem dla współczesnego człowieka staje się poszukiwanie takich strategii działania, które oparte na osobistym zaangażowaniu, otwartości, odpowiedzialności, pozwolą mu odkryć siebie samego, doświadczać personalizacji, będąc wśród innych i z innymi. Rozważania zawarte w tej monografii ukazują człowieka – od dzieciństwa po dorosłość – jako istotę, która budując wspólnotę z otaczającą go rzeczywistością materialną i innymi ludźmi, pragnie także odnajdować swoje powołanie i samodzielnie decydować o swoim losie.

A challenge for a modern man becomes the search for such action strategies which are based on personal commitment, openness, and reliability. These strategies will allow people to discover themselves and others, learn to cooperate with them and for their benefit. The authors of theoretical approaches and empirical studies covered in this publication concentrated on presenting different meanings and dimensions of social participation of a person in life, beginning from childhood to adulthood. The authors have also shown a rich perspective, interdisciplinarity and “multidimensionality” of the analyzed problems. The whole text allows the reader to think about relations with others and the world, because never had so many cases been dependent on man’s “multidimensionality” and his readiness to build his own biography, whose value is also marked by taking part in social life.

Przedsłowie. Rzecz o nauczycielskim spełnianiu się (HELIODOR MUSZYŃSKI)         

Twórcze uczestnictwo w biegu życia. O naukowcu i nauczycielu nauczycieli, czyli Profesor Halinie Sowińskiej (HANNA KRAUZE-SIKORSKA)         

Wstęp (HANNA KRAUZE-SIKORSKA)         

JADWIGA LUBOWIECKA
Obrazy dzieciństwa w świecie dorosłych         

GRAŻYNA RURA
Dramatycznie doświadczane dzieciństwo         

KATARZYNA SEGIET
Czas dobrej jakości jako nowa wartość interakcji dorosłego z dzieckiem         
KLAUDIA MIKOŁAJCZYK
Wspólne zaangażowanie jako najważniejszy czynnik rozwoju dziecka
w drodze ku samodzielności         
BOŻENA GRZESZKIEWICZ
Sytuacja dziecka w rodzinie rozłączonej         
WALDEMAR SEGIET
Edukacja – rodzina: o edukacji w szczególnym kontekście, jakiego dostarcza rodzina

KINGA KUSZAK
Mechanizmy kształtowania się kompetencji komunikacyjnych dziecka         

JÓZEFA BAŁACHOWICZ
Dziecko w roli ucznia w opinii nauczycieli klas początkowych a oblicza szkolnej socjalizacji         

ELŻBIETA MISIORNA
Aktywne uczestnictwo dziecka w kreowaniu rzeczywistości szkolnej         

JOANNA MARIA GARBULA, MAŁGORZATA KOWALIK-OLUBIŃSKA
Klasa szkolna jako przestrzeń uczenia się we współpracy z rówieśnikami         

EWA KASPEREK-GOLIMOWSKA
Rola szkolnej edukacji zdrowotnej w kształtowaniu postaw aktywnego uczestnictwa dzieci i młodzieży w życiu społecznym         

MAGDALENA PIORUNEK
Adaptacyjny i specjalizacyjny wymiar uczestnictwa społecznego w świecie zawodowym     

MICHAŁ KLICHOWSKI
Hiperstrukturalne uczestnictwo – postmodernistyczny wymiar życia młodzieży         

ANDRZEJ OLUBIŃSKI
Uczelnia wyższa w procesie kształtowania postaw młodzieży         

IRENA ADAMEK
Nauczyciel wczesnej edukacji w kontekście zniewolenia i samostanowienia         

BOGUSŁAWA DOROTA GOŁĘBNIAK
Nauczyciele o społecznym wymiarze całożyciowego uczenia się         

MAŁGORZATA SUŚWIŁŁO
Kompetencje interpersonalne nauczyciela nauczycieli         

ANDRZEJ JANOWSKI
Kontakty prywatne z Aleksandrem Kamińskim         

TERESA PARCZEWSKA
O przyjaźni jako wartości w relacjach społecznych         

HANNA KRAUZE-SIKORSKA
Samotność w procesie artystycznego tworzenia – między osobistym spełnieniem a społeczną izolacją         

AGATA DRZEWUCKA
Art brut. Sztuka ludzi wykluczonych         

RENATA MICHALAK
Rola wsparcia społecznego w procesie zmagania się jednostki z kryzysami rozwojowymi     

ANDRZEJ TWARDOWSKI
Uwarunkowania integracji społecznej osób niepełnosprawnych. Kilka podsumowujących refleksji