Dzieje Uniwersytetu Poznańskiego w czasie drugiej wojny światowej to tragedia zniszczenia polskiej uczelni wyższej w Poznaniu, ale także odrodzenia się jej w Warszawie, jako Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Uniwersytet powstał bez budynków, bez możliwości legalnej działalności, jako jeszcze jeden z przejawów Polskiego Państwa Podziemnego. Ta największa, polska, tajna uczelnia wyższa w czasie ostatniej wojny światowej była dowodem siły i odwagi poznańskiego środowiska naukowego. Podjęto w warunkach okupacji naukę, zajęcia ze studentami, prace badawcze, na przekór wojnie i terrorowi okupanta. Tragicznym fragmentem losów wojennych Uniwersytetu Poznańskiego stało się utworzenie przez hitlerowców Uniwersytetu Rzeszy w Poznaniu. Przejął on majątek, budynki, bibliotekę zlikwidowanej polskiej uczelni, ale okazał się tylko chwilowym epizodem w dziejach Poznania i jego uniwersytetu. W 1945 roku Uniwersytet Poznański odrodził się, ponownie stając się jedną z najważniejszych polskich uczelni wyższych.

The history of the University of Poznań during World War II represents the destruction of polish university in Poznań as well as its revival in Warsaw as the University of the Western Lands. The University came to be as yet another form of the Polish Underground State. This largest secret polish university was a demonstration of strength and courage of Poznań’s research community. During occupation the faculty worked with students, teaching them and researching all the while resisting war and terror. One of the more tragic points in Poznań University’s history was the creation of Reichsuniversität Posen by Nazis. It seized the assets, buildings and the library from the closed polish university, however it was only a brief episode in the history on Poznań and its university. In 1945 University of Poznań was revived, once again becoming one of the polish most prestigious universities.

Książka ukazuje się w serii Uniwersytet Poznański 1919–2019, upamiętniającej historię, dążenia oraz najważniejsze postaci naszej Alma Mater Posnaniensis. Jubileusz stulecia skłania do refleksji nad rolą uniwersytetów we współczesnym, dynamicznie zmieniającym i globalizującym się świecie. Powstanie Uniwersytetu Poznańskiego w burzliwych czasach po I wojnie światowej, w roku 1919, odmieniło życie Poznania, nadając mu nowy, akademicki wymiar i wpływając na jego naukowy, kulturalny, społeczny i gospodarczy rozwój. Miniony wiek, bogaty w wydarzenia w Polsce i świecie sprawił, iż dziś społeczność akademicka stoi w obliczu wielu nowych, trudnych wyzwań. Ale chociaż jako wspólnota uniwersytecka jesteśmy zwróceni ku przyszłości, skoncentrowani na rozwoju i zmianach XXI wieku – wciąż pamiętamy; nie lekceważymy tradycji, z której i w której wyrosły nasze uczelnie.