Pałuki stanowiące północno-wschodni region Wielkopolski są terytorium historyczno-topograficznym położonym na północ od Gniezna, między górnym i środkowym biegiem rzeki Wełny a Notecią. Graniczą z Kujawami i Krajną. Już od dłuższego czasu stanowią przedmiot zainteresowania badaczy różnych specjalności, którzy starają się zgłębić rozmaite tajniki środowiska naturalnego i przemian osadniczo-kulturalnych, jakie na tym terytorium zachodziły od prahistorii po czasy współczesne. Niniejszy V tom Studiów i materiałów do dziejów Polski, będący kontynuacją serii, poświęcony jest wybranym zagadnieniom, w których przedstawiciele nauk przyrodniczych, archeolodzy, historycy i etnografowie starają się udostępnić swoje najnowsze wyniki badań, dokumentując aktualny stan rozpoznania poszczególnych zagadnień, wytyczając jednocześnie kierunki dalszych prac.

The book is the fifth volume of the series titled Studies and Contributions on the History of Pałuki. The published articles deal with the interdisciplinary studies of the area of Łekno and Pałuki in the field of history, archeology, anthropology. history of arts, and physico-chemical and biological studies. In the area of Pałuki in prehistory and in early Middle Ages there functioned such settlement centres as: Biskupin, Gołańcz, Kcynia, Tarnowo Pałuckie, Wenecja, Żnin and Łekno. Since the middle of the 10th cent. Łekno was one of the most important castles north of Gniezno. In the middle of the 12th cent. (c. 1153) the first Cistercian monastery in Poland was founded there.