Zbliżająca się sześćdziesiąta rocznica Października 1956 roku zachęca do podjęcia naukowej refleksji na temat jednego z najważniejszych pokoleń literackich w historii literatury polskiej, które jest z tym okresem nierozerwalnie związane – pokolenia „Współczesności”. Jest to dobra okazja, by pokusić się o ujęcia syntetyczne, porządkujące, weryfikujące dotychczasową wiedzę i oceny miejsca generacji w kulturze powojennej.

Twórcy pokolenia „Współczesności” odegrali istotną rolę w przemianach polskiej kultury (głośne i dyskutowane propozycje estetyczne, demokratyzowanie literatury poprzez prozę lumpowską, praca w instytucjach kultury – czasopisma, teatr itp.). Poszukiwania artystyczne przedstawicieli tej generacji wyznaczyły drogę najważniejszym kierunkom, prądom i nurtom polskiej kultury powojennej.

Zebrane w tomie artykuły analizują pokoleniowe wyobrażenia i konsekwencje identyfikacji pokoleniowej, zachęcając do ponownego przyjrzenia się samej kategorii pokolenia; prezentują publicystykę i krytykę literacką towarzyszącą tej generacji; lokują „Współczesność” w szerszym kontekście przemian kultury XX wieku (estetyka nowoczesności, idee literackiej autonomii i społecznej aktywności).