Tematem książki są wyobrażenia wolności obecne w życiu literackim i literaturze polskiej w latach 1955-1959. Ukształtowały się one jako krytyczna reakcja na realizm socjalistyczny i stalinizm, poprzez kult indywidualności i prywatności nawiązywały do tradycji liberalnej. Część I omawia październikowe spory literackie, w których uczestniczyli zwolennicy literatury obywatelskiej, wyznawcy twórczości awangardowej, młodzi pisarze odwołujący się do egzystencjalizmu, krytycy marksistowscy, propagujący model literatury socjalistycznej. Część II precyzuje i konfrontuje krytycznoliterackie deklaracje pisarzy z ich praktyką twórczą. Kolejne rozdziały dotyczą literatury rozrachunkowej, twórczości pojedynczych pisarzy, poezji obywatelskiej, literackiego odbicia przemian obyczajowych. Przedstawione analizy i interpretacje pozwalają opisać wpływ Października 1956 na kulturę polską następnych dekad.

The subject of this book are the images of freedom present in the literary life and in Polish literature between 1955 and 1959. They were shaped as a critical reaction to social realism and Stalinism. Through the cult of individuality and privacy they referred to liberal tradition. Part One of the book discusses the literary dispute conducted in October 1956 in which proponents of civic literature took part as well as advocates of avantguard literature, young writers who referred to existentialism and Marxist critics who propagated the model of socialist literature. Realising this task defined in such a way, the author refers to publications in the press since it was just there where one should look for a reflection of the then consciousness, hopes and disappointments of the society. Part Two makes more precise and confronts the writers' literary critical declarations with their writing practice. The chapters that follow concern the literature that squares up with the past, the works of individual writers, civic poetry, and reflection in literature of the changes in morality. The analyses and interpretations presented in this work make it possible to describe the crucial influence of October 1956 on the Polish culture of the decades that followed it.

Wstęp

Część I

Ciągłość i zerwanie. Publicystyka okresu odwilży
Wolność i suwerenność
Wolność i samorządność
W stronę rezerwatu. O zmianach w życiu literackim w okresie Października
Literatura zaangażowana - literatura wyczerpana
Nowoczesność - normalnov - wolność
Wolność i pokolenie "Współczesności"

Część II

Poszukiwanie patosu rewolucji. Dwie podróże Wiktora Woroszylskiego
Tematy prozy rozrachunkowej w latach 1955-1957
"Żona strachu, matka łez". Świadectwa lęków w poezji polskiego Października
Przemoc i obcość, czyli Pierwszy krok w chmurach Marka Hłaski
Między erotyką a polityką. Odmiany inicjacji w kilku opowieściach o Październiku 1956
Październik 1956 jako mit

Nota bibliograficzna

Indeks nazwisk

Kinds of freedom. Journalism, criticism and literature of the Polish October (Summary)