Podejmowany w monografii temat wpisuje się w ważny obszar współczesnej dydaktyki języków obcych, jakim jest nauczanie/uczenie się wspomagane przez komputer. Głównym przedmiotem rozważań są możliwości organizowania w przestrzeni wirtualnej zadań wykonywanych w grupie, w których uczący się podejmują działania konstruowania wiedzy. W centrum naszej uwagi znajdują się działania inicjowania i prowadzenia interakcji online odpowiadającej gatunkowym właściwościom dyskusji rzeczowej w dwóch kontekstach: na platformie do nauczania zdalnego (interakcja prowadzona wewnątrz grupy uczniowskiej) i na internetowych portalach medialnych. Celem przedstawianego w pracy badania było zaproponowanie modelu dyskusji rzeczowej, uwzględniającego specyfikę procesów konstruowania znaczeń w komunikacji pisemnej i asynchronicznej i dostosowanego do celów kształcenia na studiach filologicznych. W ramach badania w działaniu, które przeprowadziliśmy w Instytucie Filologii Romańskiej UAM podjęliśmy się ustalenia źródeł trudności, jakie napotykają studenci na etapie wdrożenia do pracy online, i zaproponowaliśmy zadania, które pozwolić mogą partnerom dydaktycznym skuteczniej negocjować swoje wyobrażenia zadania oraz lepiej dostosować swoje działania do wymagań dyskusji rzeczowej. Formułowane wnioski potwierdzają słuszność diagnozy u podstaw interwencji dydaktycznej i wspierają budowanie wiedzy osobistej przez nauczyciela-badacza.

Wstęp

Rozdział 1
Nauczanie / uczenie się wspomagane przez komputer a potrzeby współczesnej glottodydaktyki

1.1. Nauczanie / uczenie się języków obcych wspomagane przez komputer
1.1.1. Terminologia stosowana w piśmiennictwie glottodydaktycznym
1.1.2. Komunikacja zapośredniczona przez komputer jako obszar badań we współczesnej dydaktyce akademickiej
1.1.3. Współczesne badania nad doskonaleniem kompetencji komunikacyjnej w projektach opartych o współpracę na odległość
1.1.4. Tendencje i prognozy w rozwoju i stosowaniu nowych technologii w kształceniu akademickim
1.2. Kompetencja medialna i umiejętności informacyjne jako składowe kompetencji komunikacyjnej
1.2.1. Doskonalenie kompetencji medialnej w epoce dominacji internetu
1.2.2. Rozwijanie umiejętności informacyjnych w założeniach współczesnej edukacji medialnej
1.3. Kompetencje zawodowe nauczycieli w zakresie korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych
1.3.1. Model kompetencji zawodowych Compton
1.3.2. Model kompetencji zawodowych Guichona
1.3.3. Model profesjonalnych kompetencji medialnych, informacyjnych i cyfrowych (MEMIC)
1.3.4. Stosowanie technologii informacyjno-komunikacyjnych jako element kompetencji zawodowej nauczycieli akademickich
1.4. Podsumowanie

Rozdział 2
Stosowanie narzędzia forum w zdalnych i mieszanych modelach kształcenia

2.1. Mieszane modele nauczania / uczenia się w kontekście kształcenia instytucjonalnego
2.1.1. B-learning w europejskim kształceniu akademickim
2.1.2. Typologia kursów hybrydowych
2.2. Innowacyjny charakter mieszanych form kształcenia
2.3. Uczniowskie interakcje na forum jako przedmiot badań
2.3.1. Forum jako narzędzie komunikacji o specyficznych możliwościach
2.3.2. Forum jako miejsce interakcji uczniowskich
2.3.3. Forum jako miejsce uczenia się
2.3.4. Obserwacja interakcji na forum w świetle wyzwań metodologicznych
2.4. Narzędzie forum w pracy nauczyciela
2.5. Forum ogólne jako przestrzeń komunikacji na platformie edukacyjnej
2.5.1. Formy i cele interakcji dydaktycznych na forum ogólnym
2.5.2. Zakres odpowiedzialności osoby nauczającej na forum ogólnym
2.6. Zarządzanie procesami uczenia się w pisemnej i asynchronicznej komunikacji online
2.6.1. Teoria dystansu transakcyjnego a wyznaczniki skutecznej interakcji w zadaniach online
2.6.2. Uczestnictwo w interakcji online jako kategoria opisowa
2.6.3. Regulowanie obecności rozmówców w pracy online
2.7. Podsumowanie

Rozdział 3
Konceptualizowanie procesów uczenia się w interakcjach grupowych

3.1. Założenia dydaktyki konstruktywistycznej
3.1.1. Sytuacja konfliktu społeczno-kognitywnego u podstaw uczenia się w interakcji
3.1.2. Współpraca w zadaniach grupowych
3.2. Postawy uczących się a formy ich aktywności
3.2.1. Rozwijanie kompetencji strategicznej jako działanie upodmiotowienia
3.2.2. Wspieranie i rozwijanie autonomii u osób uczących się
3.2.3. Myślenie krytyczne jako forma działania oraz jako postawa
3.3. Doświadczenie interakcji w pracy grupowej
3.3.1. Praca w grupie w kontekście kształcenia instytucjonalnego
3.3.2. Formy interakcji a działania negocjowania znaczeń
3.3.3. Uczenie się w zadaniach opartych na komunikacji zapośredniczonej
3.4. Współczesne kierunki badań nad argumentacją
3.5. Pojęcie gatunku a cele rozwijania kompetencji komunikacyjnej
3.5.1. Pojęcie wzorca gatunkowego oraz planowanie sekwencji dydaktycznych w perspektywie dyskursywnej
3.6. Specyfika gatunkowa wybranych realizacji zadania dyskusji
3.6.1. Debata i dyskusja jako zadania argumentacyjne
3.6.2. Dyskusja rzeczowa i dyskusja krytyczna
3.6.3. Zadania dyskusji proponowane w środowisku online
3.7. Podsumowanie

Rozdział 4
Praktyki publicznej, pisemnej i asynchronicznej komunikacji online

4.1. Rozwój badań nad komunikacją elektroniczną
4.1.1. Konstytuowanie się gatunków w komunikacji elektronicznej
4.1.2. Perspektywa porównawcza przy wyodrębnianiu gatunków internetowych
4.1.3. Badania nad gatunkami internetowymi w piśmiennictwie polskim
4.2. Interakcja na forum jako realizacja dyskusji pisemnej i asynchronicznej w małej grupie
4.3. Aktywność użytkowników mediów w perspektywie dyskursywnej
4.3.1. List do redakcji jako udział w debacie publicznej
4.3.2. Listy do redakcji jako ewoluująca praktyka społeczna
4.4. Praktyki komunikacyjne w internecie a nowe możliwości zabierania głosu w przestrzeni publicznej
4.4.1. Konstruowanie wiedzy w interakcjach publicznych – konteksty i narzędzia
4.4.2. Interakcja na forum publicznym i otwartym jako doświadczenie argumentacji
4.5. Publikacja komentarzy na portalach medialnych
4.5.1. Komentarz jako praktyka dyskursywna reorganizująca doświadczenie komunikacji medialnej
4.5.2. Komentarz jako działanie porządkowania doświadczeń i budowania interpretacji osobistych
4.6. Podsumowanie

Rozdział 5
Forum jako przestrzeń interakcji uczeniowych

5.1. Obserwacja interakcji online a potrzeby badawcze glottodydaktyki
5.2. Forum jako przestrzeń interakcji argumentacyjnych: modelowanie formy interakcji i działań konstruowania wiedzy
5.3. Modelowanie procesów uczenia się w interakcjach online – akcentowanie procesów poznawczych
5.3.1. Propozycja 1: siatka obserwacji dla działań grupowych online (propozycja Henri)
5.3.2. Propozycja 2: model dyskusji oparty na działaniach myślenia krytycznego (propozycja Garrisona, Andersona i Archera)
5.3.3. Propozycja 3: kategorie obserwacji oparte na wyznacznikach działań myślenia krytycznego (propozycja Newmana, Webba i Cochrane’a)
5.3.4. Propozycja 4: model debaty online (propozycja Gunawardena, Lowe’a i Andersona)
5.4. Weryfikacja teoretycznych założeń dotyczących formy i przebiegu dyskusji online jako sytuacji konstruowania wiedzy – wnioski z badań empirycznych
5.4.1. Interakcja grupowa jako sytuacja konstruowania wiedzy
5.4.2. Wspieranie działań uczenia się w grupowych zadaniach online
5.4.3. Obserwacja i opis interakcji online jako sytuacji uczenia się – ustalenia metodologiczne
5.5. Kategorie obserwacji zorientowane na opis i walidację wiedzy
5.5.1. Propozycja 1: kadr teoretyczny dla obserwacji procesów konstruowania wiedzy (propozycja Weinbergera i Fischera, Kuster i Lameul) w zadaniu online opartym na współpracy
5.5.2. Propozycja 2: wyznaczniki działań współkonstruowania wiedzy w interakcji online (propozycja Dejean-Thircuir)
5.5.3. Propozycja 3: Knowledge Forum – samoocena jako technika pracy wspierająca uczenie się w interakcji grupowej na forum
5.5.4. Weryfikacja operacyjności siatek obserwacji zorientowanych na ocenę procesów konstruowania wiedzy
5.6. Podsumowanie

Rozdział 6
Wdrożenie do konstruowania znaczeń online

6.1. Postawienie problemu badawczego
6.1.1. Cele badania i formułowane pytania badawcze
6.1.2. Zastosowana metodologia
6.1.3. Przebieg badania
6.2. Sprawozdanie z badania: dyskusja rzeczowa jako gatunek w elektronicznej komunikacji akademickiej
6.2.1. Wyznaczniki kompetencji akademickiej w zadaniu dyskusji rzeczowej
6.2.2. Właściwości kontraktu komunikacyjnego u podstaw pisemnej i asynchronicznej dyskusji rzeczowej
6.2.3. Wdrażanie do dyskusji rzeczowej jako zadania akademickiego
6.3. Podsumowanie badania w działaniu

Zakończenie 

Bibliografia

Spis rysunków i tabel

Summary. Constructing knowledge in written and asynchronous online interactions.
New possibilities for language teaching and learning tresci

The topic discussed in the book concerns computer-assisted teaching and learning, which is an important area in contemporary foreign language teaching. The main object of consideration is the possibility of organizing virtual space group tasks in which learners undertake knowledge construction activities. My focus is on the activities of initiating and conducting online interaction which correspond to the genre properties of rational discussion in two contexts: a remote learning platform (interaction conducted within a student group) and online information websites (open and public communication). The study presented in the book had two main objectives. The first was to propose a model of online academic discussion that takes into account the specificity of the processes of constructing meaning online and the objectives of FL studies. The second aim was to identify the sources of difficulties involved in the implementation of online work and to propose additional tasks which may allow teachers and their students to negotiate their task representations and to adapt their activities to the generic requirements of the argumentative/academic discussion model. The conclusions confirm the validity of the diagnosis at the basis of the didactic intervention and support the teacher-researcher's construction of personal knowledge.