Praca stanowi próbę nowego odczytania pierwszej powieści historycznej Henryka Sienkiewicza w oparciu o dokładniejszą analizę związków łączących Ogniem i mieczem z Orlandem szalonym Ludovica Ariosta. Związki te, choć wskazywane sporadycznie przez współczesną pisarzowi krytykę literacką, nie doczekały się jednak należytego uwzględnienia w późniejszych badaniach nad Trylogią. Tymczasem odniesienie pierwszego ogniwa cyklu do tego właśnie wzorca epopeicznego nie tylko pozwala na dostrzeżenie wśród linii rozwojowych pisarstwa Sienkiewicza swoistego przedłużenia „ariostycznej drogi” Juliusza Słowackiego, ale i w zupełnie nowym świetle stawia charakteryzujący Sienkiewiczowskie powieści historyczne synkretyzm gatunkowy.

The book Epos w guście Ariosta. O ariostyczności Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza is an attempt to look at the Trilogy's author's skill and awareness as a writer through the prism of intertextual connections that link his first historical novel with Ludovico Ariosto's Mad Orlando. Although these connections were occasionally indicated by literary critics who were the writer's contemporaries, they did not receive due consideration in subsequent studies on the Trilogy. The situating of Ogniem i mieczem [With Fire and Sword] in the intertextual space of the Italian poem, which was translated into Polish by Piotr Kochanowski at the beginning of the 17th century, locates Sienkiewicz's novels at the extension of an "Ariostean path" taken by Juliusz Słowacki, especially when seen as Beniowski's author. It also sheds a completely new light on the issue of genre syncretism in the Trilogy, which has been debated by many researchers, and it also supports the rationale, related to the history of literature, behind Zygmunt Szweykowski's
hypothesis about the fabulousness of Sienkiewicz's Trilogy.