Książka jest propozycją spojrzenia na współczesne, XX- i XXI-wieczne teksty kultury z szerokiej transdyscyplinarnej perspektywy. Poszukiwanie nowego języka opisu, analizy i interpretacji zjawisk w naukach humanistycznych autorka przeprowadza „w poprzek”, w „splątaniu” różnych dziedzin i dyscyplin. Trudność w znalezieniu właściwego języka teorii nie jest oczywiście żadnym odkryciem. Jednak samo poszukiwanie i próba odnalezienia języka „pomiędzy” dyskursami wydaje się nową jakością. Autorka wykorzystuje swoje szerokie naukowe zaplecze – przede wszystkim literaturoznawcze, jak również teatrologiczne i kulturoznawcze – odwołując się do przykładów z zakresu literatury, teatru, performansu, sztuk performatywnych i wizualnych. Reinterpretacji podlega rola badacza, twórcy i odbiorcy, a także samego dzieła, nazywanego zdarzeniem, praktyką, procesem, doświadczeniem. To właśnie doświadczenie estetyczne stanowi główną oś prowadzonych rozważań. Przewodni kierunek zainteresowań w tej pracy dotyczy przenoszenia pojęć z nauki do sztuki oraz na obszar literacki, a sztuka traktowana jest jako teoria poznania. Analizowane kategorie estetyczne to: sypkość, przezroczystość, płynność, chropowatość/szorstkość, lepkość, smak(owitość) i wonność oraz chrobotliwość, szumność i gwarność. Tytułowa amorficzność odnosi się zarówno do samych analizowanych kategorii estetycznych, jak i do konstrukcji całej książki i sposobu pisania. Amorficzność – bezkształtność, a także polimorficzność – wielokształtność to dwa ważne pojęcia, których użycie w niniejszej rozprawie oscyluje między ujęciem dosłownym, wychodzącym od tego, co fizyczne, a metaforycznym. 

Wstęp. Od sypkości do chrobotliwości – fizykalne kategorie estetyczne jako pojęcia „pomiędzy”

Rozdział 1. Sypkość – od Becketta do Moneta

1.1. Prochem jesteś… – rozważania o vanitas
1.2. Obracasz się w popioł z każdym szeptem – w świecie Becketta
1.3. Ścierasz kurz rzeczywistości i niepamięci
1.4. Na styku żywiołow – ogień zniszczenia i oczyszczenia
1.5. I (nie) odrodzisz się z popiołow – szaleństwo i choroba
1.6. W pyle tej ziemi – motyw kopca
1.7. Zamki z piasku – życie jako plaża i piaskownica
1.8. Ziarnista struktura obrazu – od impresjonistow do sztuki „piaskowej”
1.9. „Spopielałe” zakończenie

Rozdział 2. Przezroczystość – od Calvina do Bieńczyka

2.1. Pomiędzy przezroczystością a mglistością
2.2. Przezroczystość – cecha materii czy filtr naszego poznania?
2.3. Przezroczysta metoda – Calvino a Bieńczyk
2.3.1. Calvinowska metoda przejrzystości
2.3.1.1. Dokładność struktury kryształu
2.3.1.2. Mglista wielorakość
2.3.1.3. Ciężka lekkość intertekstowych uwikłań
2.3.1.4. Szybkie spojrzenie (niedo)widzenia
2.3.2. Bieńczykowa metoda przezroczystości
2.3.2.1. Świetlistość i szklistość – w olśnieniu (nie)poznania
2.3.2.2. Przezroczyste obrazy – malarze światła
2.3.2.3. Przezroczysta „architektura szkła”
2.3.3. Spotkanie w idei przezroczystości
2.4. Przezroczysta własność bytu ulotnego – o tworczości Kundery
2.5. Sztuka stworzona z powietrza

Rozdział 3. Płynność – od Heraklita do Baumana

3.1. Od stanu do procesu
3.2. Od literatury przez film i performans do teatru – płynne „sztuki splątane”
3.3. Od człowieka – do zwierzęcia – do maszyny. Animal studies – dyskurs post- i transhumanistyczny
3.3.1. Człowiek-zwierzę – mięsność bytow ludzkich i nie-ludzkich
3.3.2. Człowiek-golem / Człowiek-kukła
3.3.3. Człowiek-maszyna / cyborg – podmiot czy przedmiot?
3.3.4. Ludzko-zwierzęce „umieranie” – międzygatunkowa wspolnotowość doświadczenia śmierci
3.4. O „płynnej” architekturze – od secesyjnego ornamentu do transarchitektury 250
3.5. Performowanie płynności – między sztuką a codziennością

Rozdział 4. Chropowatość / Szorstkość – od Baumgartena do Auslandera

4.1. Chropowatość kategorii i definicji
4.2. Polisensoryczność odbioru – od „samodzielnej estetyki” do zwrotow sensorycznego i afektywnego
4.3. Chropowata struktura tekstu – strukturalno-gatunkowy (nie)ład – od Rożewicza do liberatury
4.4. Szorstcy w obejściu bohaterowie – w kręgu dramaturgii Pokolenia porno
4.5. Chropowate i szorstkie obcowanie z dziełem – od malarzy materii do sztuki haptycznej
4.5.1. Malarstwo materii – chropowate, szorstkie, kłujące przedmioty-obraz
4.5.2. Liberatura i sztuka haptyczna – poszerzenie odbioru
4.6. Dotykaj i działaj! – dramaturgia zmysłow
4.6.1. Dotknąć muzeum
4.6.2. Dotknąć teatru
4.6.3. Dotknąć „poprzez ekran” – immersja zmysłow

Rozdział 5. Lepkość, wonność, smakow(it)ość – od Kristevej do Berleanta

5.1. Lepki wstręt i obrzydzenie – obszary estetycznego ryzyka
5.2. Smakow(it)ość – materialno-cielesne aspekty spożywania
5.2.1. Ucztowanie – obżarstwo, opilstwo i somatyczne od-głosy
5.2.2. Potęga głodu – ucztowanie na opak
5.3. Wonność – olfaktologia w literaturze i sztuce
5.4. Ciało, które boli – somatoestetyczne zmagania z cielesnością
5.5. „Brzydka” śmierć – od wstrętu do wzniosłości negatywnej
5.6. Estetyka negatywna Berleanta – w kręgu estetyki codzienności

Rozdział 6. Chrobotliwość, szumność i gwarność – od Białoszewskiego do Koterskiego

6.1. W kulturze słuchu i dźwięku – sound studies – od okulocentryzmu do somatoakustyki i pamięci dźwiękowej
6.2. Szumy, zlepy, ciągi – tekst dźwiękowy Białoszewskiego
6.3. Stukot przeszłości – dźwiękowe performanse pamięci
6.4. Muzyczna kompozycja tekstu dramatycznego – w fonosferze Nonduma
6.5. Kakofonia egzystencjalna – obsesyjno-kompulsywna audiosfera bohatera Dnia świra Koterskiego

Zakończenie – Estetyka burzy

Bibliografia

Bibliografia przedmiotowa

Bibliografia podmiotowa

Teksty literackie

Spektakle i działania performatywne

Inne wydarzenia/działania artystyczne

Spis fotografii

Indeks osób

Summary (Amorphous aesthetic categories as creative and cognitive practices)

The book is a proposal to look at contemporary 20st- and 21st-century cultural texts from a broad transdisciplinary perspective. The search for a new language of description, analysis and interpretation of phenomena in the humanities is carried out by the author "across" and through "entangling" various fields and disciplines. The difficulty in finding the correct language of theory is, of course, nothing new. However, the very search and attempt to find a language "between" discourses does seem to be a new quality. The author uses her extensive scientific background – primarily literary studies, as well as theater and cultural studies – to refer to examples from the field of literature, theater, and performance, as well as the performing and visual arts. The role of the researcher, creator and recipient is reinterpreted, as is the work itself, called an event, practice, process, experience. It is the aesthetic experience that constitutes the main axis of the discussion here. The primary direction of interest in this work concerns the transfer of concepts from science to art and to the literary area, and art is treated as a theory of cognition. The following aesthetic categories are analyzed: flowability, transparency, fluidity, roughness/roughness, viscosity, taste (tastiness) and smell, as well as roughness, noise and bustle. The titular amorphism refers both to these aesthetic categories and to the construction of the entire book and the way of writing. Amorphousness - shapelessness, and also polymorphism - multiform are two important concepts, the use of which in this dissertation oscillates between a literal approach, starting from what is physical, and a metaphorical one.