W książce Wiek XVIII obserwowany jest z punktu widzenia: literaturoznawstwa, tekstologii i edytorstwa, teatrologii, historii kultury, historii politycznej, społecznej i gospodarczej, historii myśli politycznej, historii filozofii oraz historii idei. Zebrane w tomie studia podejmują problemy generalne, związane z badaniami nad tytułowym zagadnieniem „wieku XVIII jako zmiany”. Ich autorzy stawiają pytania o wykładniki zmiany historycznej dokonującej się na przestrzeni kilkudziesięciu lat od (mniej więcej) połowy wieku XVIII do pierwszych dekad XIX stulecia. Interesuje ich również to, jakie zmiany dokonały się w ostatnim ćwierćwieczu i dokonują się obecnie w badaniach nad wiekiem XVIII sensu largo (zwłaszcza w ich poszczególnych sektorach dyscyplinarnych). Tom łączy więc badawczą refleksję nad wiekiem oświecenia z metarefleksją nad stanem, metodami, dyscyplinarnymi uwarunkowaniami i perspektywami badań nad tą epoką.

Wstęp

Teresa Kostkiewiczowa
Zmiana w literaturze – zmiana literatury w dobie polskiego oświecenia (zarys problemów)

Marcin Cieński
Literatura polskiego oświecenia jako przedmiot studiów po roku 1989

Tomasz Chachulski
Stan i perspektywy edytorstwa w badaniach literackich nad polskim oświeceniem

Bogusław Dopart
Późne oświecenie w Polsce a kwestia nowoczesności

Roman Dąbrowski
Epika w myśli estetyczno-literackiej późnego oświecenia

Izabella Zatorska
Redefinicje fikcji narracyjnej we Francji XVIII wieku (w rozpoznaniu francuskich i polskich badaczy)

Michel Delon
Estetyka i filozofia ruin w XVIII wieku

Dobrochna Ratajczakowa
Polski wiek XVIII – oświecenie i teatr. Zmiana perspektywy

Marek Dębowski
Jak badać osiemnastowieczny teatr?

Barbara Judkowiak
Pytania o czasy saskie w kulturze i literaturze. Pojęcie, jego pozycja, obramowanie i perspektywy

Jerzy Dygdała
Nowe tematy w badaniach nad epoką saską (historia polityczna, społeczna i gospodarcza)

Zofia Zielińska
Badania nad historią polityczną osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej w latach 1991–2016. Stan obecny i postulaty badawcze na przyszłość

Anna Grześkowiak-Krwawicz
Co wiemy o polskiej myśli politycznej XVIII wieku i dlaczego tak mało?

Stanisław Janeczek
Między oryginalnością a standardem. Meandry kultury filozoficznej wieku XVIII

Richard Butterwick
Co zmieniło Oświecenie?

The authors of the expansive studies that make up the volume are prominent scholars dealing with the Enlightenment, who set in motion cognitive procedures characteristic of their own disciplinary profile. The 18th century is thus observed here from the point of view of literary studies, textology and editing, theatre studies, cultural history, political, social and economic history, the history of political thought, the history of philosophy, and the history of ideas. The studies collected in the volume address general problems related to the issue of "the 18th century as change." Their authors pose questions about the exponents of historical change that took place over several decades from roughly the middle of the 18th century to the first decades of the 19th century. They are also interested in what changes have taken place in the last quarter century and which are currently ongoing in scholarly studies on the 18th century in a broad sense (especially in their respective academic fields). The volume thus combines research reflections on the Age of Enlightenment with meta-reflections on the state, methods, disciplinary conditions and prospects of research on this era.