Książka poświęcona jest szeroko rozumianej kategorii fantastyki, która w epoce romantyzmu otwierała zróżnicowane możliwości ekspresji nowych idei wobec narastającego kryzysu zaufania do rozumowego poznania rzeczywistości. Kategoria wielozakresowa, różnorodna i transgresyjna zachęca do ujęć interdyscyplinarnych i komparatystycznych prowadzonych w rozmaitych kluczach metodologicznych. Książka poddaje również refleksji żywotność romantycznych wzorców fantastyki w wybranych obszarach współczesnej kultury popularnej. Autorzy poszczególnych studiów zamieszczonych w tomie badają artystyczne ekspresje i filozoficzne koneksje fantastyki od późnego oświecenia (Rękopis znaleziony w Saragossie Jana Potockiego) do literatury najnowszej (proza Jacka Dukaja), w literaturze polskiej (J.M. Ossoliński, J. Słowacki, C. Norwid, J. Barszczewski, R. Berwiński, J. Dzierzkowski, H. Rzewuski), niemieckiej (E.T.A. Hoffmann, F.A. Mesmer, B. Strauß, E. Jünger), francuskiej (Ch. Nodier), amerykańskiej (E.A. Poe). Przedmiotem analizy są również tematy i motywy fantastyczne w malarstwie (J. Duda-Gracz), sztuce filmowej (R. Eggers) oraz w fabularyzowanych grach cyfrowych.

KRZYSZTOF TRYBUŚ
Słowo wstępne: Zofii Trojanowiczowej uwagi o Mickiewiczowskich wizjach przyszłości

I. GHOST STORIES

MICHAEL DÜRING (UNIWERSYTET W KILONII)
„Oświecenie oświecenia”: Le Manuscrit trouvé à Saragosse Jana Potockiego

ZOFIA DAMBEK-GIALLELIS (UAM)
Szlacheckie ghost story, czyli garść uwag o powieści o duchach od oświecenia do romantyzmu (Józef Maksymilian Ossoliński – Henryk Rzewuski)

JERZY BOROWCZYK (UAM)
„…ledwo jakiś ślad został przeszłości”. Fantastyczna Białoruś (Jan Barszczewski) i Wielkopolska (Ryszard Berwiński)

ZBIGNIEW PRZYCHODNIAK (UAM)
Liryczna fantastyka Juliusza Słowackiego

PIOTR CHLEBOWSKI (KUL)
Piekło-i-ja. O wierszu Norwida Źródło

II. EKSPANSJE

MARTA SUKIENNICKA (UAM)
Fantastyczność, prehistoria i romantyczna futurologia: przypadek Charles’a Nodiera

EWA WOJCIECHOWSKA (UJ)
Psychoanaliza a upiory: o kilku polskich nowelach fantastycznych epoki romantyzmu

MAREK WILCZYŃSKI (UW)
Władza magnetyczna. Mesmeryzm w romantyzmie polskim i amerykańskim

MAŁGORZATA NOWAK (UAM)
„Na buku jest moja metryka”. Motyw strzelca w Samuelu Zborowskim Juliusza Słowackiego

JĘDRZEJ KRYSTEK (UAM)
Wytwarzanie sobowtóra. Sturm Ernsta Jüngera wobec Piaskuna E.T.A. Hoffmanna

JERZY KAŁĄŻNY (UAM)
Romantyzm w prozie niemieckojęzycznej lat 80. i 90. XX wieku

III. MEDIA

EDYTA CHLEBOWSKA (KUL)
Mary, zjawy, anioły – fantastyczny świat Jerzego Dudy-Gracza

WOJCIECH HAMERSKI (UAM)
Jacek Dukaj i wiek XIX

MARCIN JAUKSZ (UAM)
Światło latarni. O romantyczności w kinie początku XXI wieku (na przykładzie The Lighthouse Roberta Eggersa)

RAFAŁ KOCHANOWICZ (UAM)
Romantyczne inspiracje w fabularyzowanych grach cyfrowych

INDEKS OSOBOWY

The book is devoted to the category of fantasy as it is understood in broad terms, which during the Romantic era opened up multifarious possibilities for the expression of new ideas in the face of a growing crisis of confidence in the rational cognition of reality. This multi-faceted, diverse and transgressive category encourages interdisciplinary and comparative approaches in a variety of methodological systems. The book also reflects on the viability of Romantic patterns of fantasy in selected areas of contemporary popular culture. The authors of the particular studies included in the volume examine the artistic expressions and philosophical connections of fantasy from the late Enlightenment (Jan Potocki’s The Manuscript Found in Saragossa) to the most recent literature (Jacek Dukaj’s prose), in Polish (J.M. Ossoliński, J. Słowacki, C. Norwid, J. Barszczewski, R. Berwiński, J. Dzierzkowski, H. Rzewuski), German (E.T.A. Hoffmann, F.A. Mesmer, B. Strauß, E. Jünger), French (Ch. Nodier), and American literature (E.A. Poe). The subjects of the analysis also include fantasy themes and motifs in painting (J. Duda-Gracz), film art (R. Eggers), and in digital games with fiction.