Turkuć Podjadek (Curculio) to jedna z najzabawniejszych komedii Plauta. Jej tytułowy bohater, sprytny pasożyt, pomaga młodzieńcowi, który zakochał się bez pamięci i bez pieniędzy. Niestety, wybranka jego serca pozostaje w rękach bezdusznego stręczyciela, Azjaty, i tylko pokaźna suma pieniędzy mogłaby nakłonić go do zmiany decyzji i złamania wcześniejszej umowy z żołnierzem Rabanorwetesem. Podjadek znajduje jednak inne rozwiązanie – wkrada się w łaski żołnierza, by zagrać z nim w kości, i kradnie mu pierścień służący do sygnowania kontraktów. W komedii pojawia się więc motyw sfałszowanego listu, przebrania, wyłudzenia pieniędzy od lichwiarza Szakala, bezczelnego oszustwa. A wszystko to za sprawą skradzionego pierścienia, który niespodziewanie prowadzi do sceny rozpoznania i połączenia kochanków. Walorem komedii są nie tylko nagłe zwroty akcji i korowód barwnych postaci, ale także typowy dla Plauta humor językowy polegający na kalamburach i różnorodnych grach językowych. 

Wykaz skrótów

Wstęp

Plaut i jego komedie

Tytuł: Turkuć Podjadek (Curculio)

Datacja

Grecki wzorzec

Fabuła

Postaci

Nomen omen (imię – znak)

◆ Gaudianus (Phaedromus)

◆ Nawigas (Palinurus)

◆ Lwica (Leaena)

◆ Peregrina (Planesium)

◆ Azjata (Cappadox)

◆ Turkuć Podjadek (Curculio)

◆ Szakal (Lyco)

◆ Rabanorwetes Armiozdatnik (Therapontigonus Platagidorus)

Motywy

◉ Barwny pochód (Curc. 1–157)

◉ Paraklausithyron – serenada pod zamkniętymi drzwiami (Curc. 147–154)

◉ Schadzka zakochanych (Curc. 163–205)

◉ Choroba (Curc. 216–238)

◉ Proroczy sen i wróżbita (Curc. 260–272)

◉ Wykradziony pierścień (Curc. 346, 424, 653)

◉ Servus currens – biegnący niewolnik (Curc. 280–298)

◉ Przebranie (Curc. 392–452)

◉ Sfałszowany list (Curc. 429–436)

◉ Parabaza – monolog Dostawcy Kostiumów (Curc. 462–486)

◉ Anagnorisis / anagnorismos – rozpoznanie (Curc. 636–658)

Aspekt wykonawczy

◉ Wygląd sceny

◉ Maski i kostiumy

◉ Metryka i cantica (kantyczki – Curc. 96–157)

Język Plauta

◉ Koloryt italski

◉ Aluzje seksualne

◉ Gry słowne

Recepcja

O przekładzie

Turkuć Podjadek (Curculio)

Bibliografia