Autorka analizuje problematykę artystycznej twórczości dzieci, ujawnia zarazem własną wrażliwość artystyczną i talent badawczy, proponując udokumentowane wnioski i spostrzeżenia o charakterze ogólnopedagogicznym. Podjęty temat jest trudny nie tylko z uwagi na bogactwo literatury przedmiotu, ale też i na delikatność badanego materiału wymykającego się ścisłym i sprawdzalnym metodom badawczym. Autorka stara się uwzględnić oba te aspekty, dokumentując znajomość prac o pokrewnym tematycznie charakterze, koncentruje się jednak nade wszystko na eksperymencie, który nie bez przyczyny określa jako quasi-eksperyment o istotnych konsekwencjach edukacyjnych.

Uwaga! Egzemplarze outletowe mogą posiadać zewnętrzne zabrudzenia, zagniecenia, drobne uszkodzenia!

The motive of artistic creation as an alternative to memorization has been interesting to educators and psychologists for years. However, never has the need of such an alternative been as important as it is now when education is required to provide children with such knowledge and skills which will not only be adequate to the cognitive civilisation, but will also become the foundation of future competences. The solutions presented in this monograph show in what way artistic creative activities conducted in a well thought-out and consistent manner, and first of all such that is not isolated from the whole of a child's activities, allow him/her to learn ways of discovering that which is important in the surrounding world, in other people and in the child him/herself. In the strategy of artistic activating a child proposed here it is not intended to increase the number of creative skills, but to educate a creative man.

Wstęp

CZĘŚĆ I. TWÓRCZOŚĆ ARTYSTYCZNA - KATEGORIA KULTURY HUMANISTYCZNEJ

Ogólna problematyka twórczości artystycznej w świetle literatury

ROZDZIAŁ 1. Twórczość - eksplikacja pojęcia

Wprowadzenie
1.1. Pojęcie i kryteria twórczości
1.2. Struktura procesu twórczego
1.3. Społeczno-kulturowy kontekst działań twórczych
1.4. Edukacja do twórczości
1.5. Twórczość dziecka - w poszukiwaniu różnorodności świata Podsumowanie

ROZDZIAŁ 2. Artystyczna twórczość dziecka - w kręgu subiektywnych przeżyć i doświadczeń

Wprowadzenie
2.1. Twórczość w sztuce
2.2. Od autonomii do wspólnoty sztuk
2.3. Artystyczna twórczość dziecka - poznanie - ekspresja - komunikacja
2.3.1. Twórczość plastyczna - swoisty świat dziecka
2.3.2. Dziecięca ekspresja werbalna - w stronę twórczości poetyckiej i prozatorskiej
2.3.3. Muzyczna twórczość dziecka - twórcze poszukiwania w muzyce
2.3.4. Dziecięca twórczość ruchowa - komunikacja za pomocą ciała
2.3.5. Dziecięca gra dramatyczna - synteza przeżycia i ekspresji
Podsumowanie

ROZDZIAŁ 3. Aksjologiczne aspekty twórczości artystycznej

Wprowadzenie
3.1. Pojęcie wartości a twórczość
3.2. Wartość - postawa - potrzeba
3.3. Twórczość - w poszukiwaniu wartości
3.4. Wartość w twórczości artystycznej
3.5. Psychologiczne i estetyczne wartości twórczości dziecka
3.6. Twórczość artystyczna dziecka jako wartość edukacyjna
3.6.1. Personalizacja w procesie artystycznego tworzenia
3.6.2. Wartości twórczości artystycznej w działaniach edukacyjnych
Podsumowanie


CZĘŚĆ II. EDUKACJA PRZEZ SZTUKĘ - W STRONĘ ROZWOJU TWÓRCZEJ OSOBOWOŚCI DZIECKA

Twórczość artystyczna dziecka w świetle badań

ROZDZIAŁ 1. Założenia badawcze

1.1. Cel badań
1.2. Strategie badawcze i narzędzia pomiaru zmiennych
1.3. Metody i techniki badawcze
1.4. Idea kształcenia otwartego w eksperymentalnych warsztatach artystycznych
1.4.1. Optymalizacja oddziaływań edukacyjnych w warsztatach artystycznych

ROZDZIAŁ 2. Zmysłowe doświadczanie świata w procesie twórczym

Wprowadzenie
2.1. Spostrzeganie, rozpoznawanie, przypominanie jako warunek aktywnego zdobywania doświadczeń
2.2. Podstawowe jakości wizualne - od spostrzegania do plastycznego tworzenia ich przez dziecko
2.2.1. Kontakt z wartościami plastycznymi w aspekcie jednostkowym
2.2.1.1. Spostrzeganie światła
2.2.1.2. Wprowadzenie dziecka w świat barw
2.2.1.3. Kształt jako wartość plastyczna pomagająca charakteryzować zjawisko       wizualne
2.2.1.4. Przestrzeń i sposoby jej ujmowania przez dziecko
2.2.1.5. Układ plastyczny jako ekspresyjna struktura jakości zmysłowych
2.3. Efekty pracy nad formą plastyczną w procesie twórczym
Podsumowanie

ROZDZIAŁ 3. Twórczość artystyczna jako jedna z dróg aktywizacji myślenia

Wprowadzenie
3.1. Rozwój "doświadczenia umysłowego" dziecka w procesie twórczym
3.2. Twórczość a proces kształtowania się systemu pojęć
3.3. Stymulowanie myślenia przyczynowo-skutkowego w działaniach artystycznych
3.4. Rozwój myślenia twórczego
3.4.1. Znaczenie symboliczne w twórczości plastycznej dziecka
3.4.1.1. Rola "niespecyficznych współczynników aktu myślenia"
3.4.1.2. Wprowadzenie dzieci w świat interpretacji symbolicznych
3.4.2. Elastyczność i oryginalność myślenia
3.4.2.1. Elastyczność myślenia typu figuralnego i symbolicznego w działaniach       twórczych
3.4.2.2. Oryginalność myślenia jako zdolność dokonywania transformacji w zakresie       plastycznych wartości wizualnych, semantycznych i artystycznych
3.4.2.3. Wyobraźnia w twórczym rozwiązywaniu problemów plastycznych
Podsumowanie

ROZDZIAŁ 4. Emocjonalne i motywacyjne wartości procesu twórczego

Wprowadzenie
4.1. Psychiczna reprezentacja emocji w procesie twórczym - od kodu obrazowego do symbolicznego
4.1.1. Poznawcze koncepcje psychicznej reprezentacji emocji a proces twórczy
4.1.2. Kody wykorzystywane przez dziecko a psychiczna reprezentacja emocji w       procesie tworzenia artystycznego
4.1.2.1. Kod obrazowy
4.1.2.2. Kod werbalny
4.1.2.3. Kod abstrakcyjny
4.2. Emocje filokreatywne jako wstępny warunek procesu twórczego
4.2.1. Od ciekawości do zainteresowania
4.2.2. Emocje filokreatywne a efekt twórczych działań dziecka
4.3. Emocjonalne wartościowanie Ja i jego rola w procesie twórczym
4.3.1. Własna osoba jako przedmiot spostrzegania
4.3.2. Działania twórcze jako źródło wiedzy o samym sobie
4.3.3. Reprezentacja własnej osoby a skuteczność interpersonalna w procesie działań twórczych
Podsumowanie

ROZDZIAŁ 5. O aktywnym współuczestnictwie dziecka i nauczyciela w procesie twórczym

Wprowadzenie
5.1. Reprezentacja drugiego w relacji "dziecko - nauczyciel" i "nauczyciel -dziecko"
5.1.1. Analiza zjawisk związanych z reprezentacją dziecka przez nauczyciela w działaniach    artystycznych
5.1.2. Wpływ reprezentacji nauczyciela na zachowania dzieci w procesie twórczym
5.2. Znaczenie rozwijającego stosunku "dziecko - nauczyciel", "nauczyciel - dziecko" w twórczej działalności artystycznej
5.3. Organizacja procesu współuczestnictwa dziecka i nauczyciela w działaniu artystycznym
5.3.1. Znaczenie struktury i warunków spotkań warsztatowych
5.3.2. Proces twórczy jako źródło motywacji wewnętrznej

Podsumowanie

Zakończenie

Bibliografia

Aneks l

Aneks 2

Education through art. On the educational values of artistic creation of children (Summary)